Babski dizajn w Zamku Cieszyn. Inspirująca wystawa nie tylko dla kobiet

W podręczniku liczącego sobie niemało, czytamy: „Rozumna oszczędność grosza i czasu, umiejętnie zorganizowane zajęcie i praca, dobrze zorganizowany budżet – zastosowany ściśle do dochodów domu, to rękojmia spokojnego życia i szczęścia całej rodziny”. Na wystawie prezentowane będą innowacyjne produkty z początku XX wieku oraz współczesne zaprojektowane przez kobiety dla kobiet. Wystawa będzie czynna do połowy kwietnia.

Spotkamy się też w kobiecym, a może nie tylko kręgu, by… porozmawiać. Zapraszamy na pogaduchy – poważne i niepoważne – o „babskim” projektowaniu, domowych wynalazkach, a może i o tym jak trudno sprostać roli „perfekcyjnej pani domu”. – zapraszają do Zamku Cieszyn!

„Rozumna oszczędność grosza i czasu, umiejętnie zorganizowane zajęcie i praca, dobrze zorganizowany budżet – zastosowany ściśle do dochodów domu, to rękojmia spokojnego życia i szczęścia całej rodziny”. – pisała w 1913 roku Marya Ochorowicz-Monatowa w podręczniku „Gospodarstwo kobiece w mieście i na wsi”. Stał się on inspiracją, do przyjrzenia się jak w ciągu ostatniego stulecia zmieniło się gospodarstwo domowe.

„Gospodarstwo domowe staje się dziś przedmiotem systematycznej nauki. Zrozumiano w całej zachodniej i środkowej Europie, że zdrowie, rozwój fizyczny, sprawność i dzielność każdego pokolenia w pierwszym rzędzie od tego zawisły, jak matki w pierwszych latach życia już dzieci swe wychowują, jak je żywią i od różnych niebezpieczeństw chronią” – zauważyła 100 lat temu Marya Ochorowicz-Monatowa. A jak jest dzisiaj? Odpowiedzi poszukamy na wystawie, gdzie innowacyjnom produktom z początku XX wieku będą towarzyszyły te z XXI stulecia, zaprojektowane przez kobiety dla kobiet.

W poszukiwaniu odpowiedzi pomogą nam projektantki i grupy projektowe m.in. Marta Niemywska, Agnieszka Dybowska, Katarzyna Herman-Janiec, Alicja Patanowska, Alicja Getka, Kasia Zielińska, Pani Jurek, Magdalena Garncarz, Magda Pilaczyńska, Iwona Kosicka, Sabina Knapczyk, Dominika Blazek, Beza Projekt, PARA-BUCH, Kafti Design, MOWOstudio, Wydawnictwo Dwie Siostry.

• 10 marca godz. 15.00 – Wernisaż wystawy z udziałem projektantek i rozmowa o „babskim” projektowaniu oraz domowych wynalazkach.

• 21 kwietnia godz. 15.00 – Finisaż wystawy, którego gościem specjalnym będzie Irma Kozina, historyk sztuki i badaczka dizajnu.

Marya Ochorowicz-Monatowa, (ur. 1866, zm. 1925)

• To jedna z najgłośniejszych autorek książek kulinarnych z pierwszej połowy XX wieku. Bywa nazywana ikoną polskiej sztuki kulinarnej. Była nie tylko znawczynią kuchni, ale wszelakich tajników prowadzenia gospodarstwa domowego.
• Marya Helena Leszczyńska pochodziła ze zubożałej rodziny ziemiańskiej. W 1888 roku wyszła za mąż Juliana Ochorowicza, znanego wówczas lekarza i przyrodnika, coraz bardziej zafascynowanego spirytyzmem. Doktor – hipnotyzer prowadził wykłady i uczone dysputy podczas spotkań towarzyskich w ich domu na Nowym Świecie w Warszawie, jego żona dbała o pięknie i smakowicie zastawiony stół. Talent kulinarny oraz dekoratorski Maryi Ochorowicz był powszechnie podziwiany, dlatego za namową przyjaciół rozpoczęła drukowanie felietonów w piśmie „Bluszcz”, przeznaczonym dla nowoczesnych kobiet. Stała się nie tylko propagatorką zdrowego odżywiania, ale uchodziła za znawczynię światowej kuchni. Podczas kilkuletniego pobytu w Paryżu poznała tajniki kuchni francuskiej, której poświęcała kolejne felietony. Z kolei we Francji publikowała artykuły na temat kuchni sarmackiej.
• Niezwykle odważnym krokiem z jej strony była decyzja o rozstaniu z mężem. Podobno trudno jej było zaakceptować coraz silniejsze skłonności Juliana Ochorowicza do spirytyzmu. Na dodatek w Zakopanem, gdzie często bywała z mężem, poznała Henryka Monata. Mężczyzna był zafascynowany jej urodą i inteligencją, wspierał jej poszukiwania bibliofilskich wydań dzieł dawnych mistrzów kuchni. Marya Ochorowiczowa, aby wyjść za mąż po raz drugi, przeszła na ewangelizm. Jej wybranek, który miał żydowskie korzenie, ale był niewierzący, ochrzcił się. Pobrali się we Wiedniu. To drugi mąż, który był znawcą literatury, krytykiem i tłumaczem, namówił ją do opublikowania ambitnej książki kucharskiej. Pierwsze wydanie „Uniwersalnej książki kucharskiej” ukazało się na początku XX wieku, a przed I wojną światową, w 1913 r. wydano „Gospodarstwo kobiece w mieście i na wsi”. Marya Ochorowicz-Monatowa propagowała zdrowe odżywianie, wygłaszała odczyty, a opatrzona ilustracjami autorki „uniwersalna” książka przyniosła jej rozgłos i doczekała się wielu wznowień. Publikacja zawierała mnóstwo cennych uwag na temat prowadzenia gospodarstwa, dekorowania stołu, ozdabiania potraw i stała się przewodnikiem dla wielu pokoleń kobiet w Polsce.