Choroby wirusowe z wysypką u dzieci – co powinien wiedzieć każdy rodzic? [materiał sponsorowany]

Szacowany czas czytania: 06:42

W organizmie każdego dziecka zachodzą bardzo dynamiczne zmiany związane z rozwojem. W pierwszych latach życia układ odpornościowy jest jeszcze nie w pełni dojrzały, a przez to niezdolny do walki ze wszystkimi patogenami. Stąd charakterystyczne dla najmłodszych infekcje, które szybko rozprzestrzeniają się w żłobkach, przedszkolach i szkołach. Mimo że część z nich ma łagodny przebieg i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, to czasami konieczna jest konsultacja u specjalisty. Na jakie objawy trzeba zwracać szczególną uwagę?

Zakaźne choroby wysypkowe u dzieci – czy są groźne?

Jednym z pierwszych objawów niektórych chorób zakaźnych wieku dziecięcego są różne wykwity skórne i wysypki. Dlatego oglądanie skóry dziecka jest bardzo ważne, gdyż pozwala zauważyć symptomy różnych chorób. Wysypka u dziecka (https://www.mamazone.pl/niemowle/wysypka-u-dziecka/) może mieć zupełnie błahą przyczynę – np. podrażnienie skóry czy ukąszenia komara, jednak czasami świadczy o rozwoju infekcji.

Rumień nagły – jak przebiega ta choroba?

Do najbardziej rozpoznawalnych chorób wieku dziecięcego przebiegających z wysypką zaliczyć można rumień nagły (https://www.mamazone.pl/dziecko-1-3-lata/rumien-nagly-trzydniowka-u-dziecka/), inaczej zwany gorączką trzydniową. Jest to infekcja spowodowana przez wirusy HHV6 I HHV7. Dotyczy najczęściej dzieci w wieku od 6 miesiąca, do 4 roku życia. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, przez kontakt ze śliną zarażonego człowieka. Choroba zwykle trwa bardzo krótko – rozpoczyna się nagłą, wysoką gorączką, która może dochodzić nawet do 40°C i trudno ją zbić korzystając z popularnych leków przeciwgorączkowych.

Faza gorączkowa trwa zwykle około dwóch dni, a po jej ustąpieniu na skórze dziecka pojawia się uogólniona, drobna wysypka zlokalizowana początkowo na tułowiu, a następnie rozprzestrzeniająca się na ramiona, twarz i szyję. Choroba zwykle ustępuje samoistnie i nie prowadzi do groźnych powikłań. Należy jednak zwrócić uwagę na możliwość występowania drgawek gorączkowych. Przechorowanie daje trwałą odporność na całe życie.

Choroby przebiegające z wysoką gorączką zawsze warto skonsultować z lekarzem, który odróżni rumień nagły, od innych, groźniejszych problemów.

Dowiedz się więcej o przyczynach i rodzajach alergii u dzieci na akademia.nfz.gov.pl

Rumień zakaźny – czym odróżnia się od nagłego?

Charakterystyczne wykwity skórne pojawiają się także w przebiegu innej choroby wieku dziecięcego, czyli rumienia zakaźnego. Jej przyczyną jest infekcja parwowirusem typu B19. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a rezerwuarem wirusa jest człowiek. Rumień zakaźny jest chorobą trwającą dłużej, nawet do 3-4 tygodni i potencjalnie bardziej dokuczliwą. Pierwszym objawem jest wystąpienie dolegliwości grypopodobnych. Może to być gorączka, osłabienie czy katar. Po pewnym czasie – zwykle około tygodnia, na skórze dziecka zaczynają być widoczne charakterystyczne zmiany. Na początku pojawiają się one na twarzy, głównie na policzkach, a następnie obejmują niższe partie ciała.

Charakterystycznym objawem, który czasami towarzyszy rumieniowi zakaźnemu jest także zespół skarpetek i rękawiczek. Obejmuje on zmiany skórne na dłoniach i stopach. Są one związane z pojawieniem się obrzęku i dolegliwościami bólowymi. W niektórych przypadkach może dochodzić nawet do powstawania pęcherzy i oddzielania się naskórka.

Choroba zwykle ustępuje samoistnie, nie pozostawiając blizn i nie prowadząc do powikłań. Nie istnieje szczepionka na tę chorobę, pełną odporność daje tylko jej przebycie. Rumień zakaźny może być niebezpieczny dla kobiet w ciąży, które nie przechorowały go w dzieciństwie.

W niektórych przypadkach rumień zakaźny może także prowadzić do powikłań w postaci zapalenia stawów, czy aplazji szpiku, może także przypominać inne problemy zdrowotne, dlatego warto zasięgnąć porady lekarza.

Odra – czy nadal istnieje ryzyko zarażenia?

Jedną z charakterystycznych chorób wieku dziecięcego jest także odra. Powoduje ją infekcja wirusem z rodzaju Morbillivirus. Dawniej szczyt zakażeń przypadał między piątym a dziewiątym rokiem życia, jednak obecnie, dzięki powszechnym szczepieniom choroba występuje o wiele rzadziej.

Do charakterystycznych objawów odry należy wysoka gorączka oraz wysypka. Początkowy okres choroby jest bezobjawowy, dopiero po około 10 dniach pojawia się gorączka i objawy grypopodobne. Czasami towarzyszy im też zapalenie spojówek i światłowstręt. Charakterystyczna wysypka występuje nie tylko na skórze, ale także na błonach śluzowych – w jamie ustnej na wewnętrznej stronie policzków. Od czwartej doby wysypka zaczyna blednąć i ustępować. Odra wymaga konsultacji lekarskiej, gdyż jest to choroba, która może prowadzić do groźnych powikłań.

Jak rozpoznać ospę wietrzną?

Do chorób wirusowych wieku dziecięcego można też zaliczyć ospę wietrzną. Jej przyczyną jest infekcja wirusem Varicella zoster (VZV). Zwykle zapadają na nią dzieci w wieku 5 do 9 lat, sezonowo zdarzają się też epidemie. Skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom jest szczepionka.

Okres inkubacji wirusa wynosi około 10 do 21 dni, po tym czasie pojawiają się zmiany skórne. Początkowo są to pęcherzyki, które z czasem pokrywają się strupami. U starszych dzieci oprócz zmian skórnych i gorączki pojawić się mogą także bóle głowy i mięśni, bóle brzucha, a także objawy grypopodobne obejmujące katar i ból gardła. Nawet u zdrowych dzieci ospa może powodować występowanie różnych powikłań. Są to np.:

• wtórne zakażenia bakteryjne,
• zapalenie mózgu,
• plamica piorunująca,
• udary.

Każdy przypadek ospy wietrznej należy więc skonsultować z lekarzem.

Półpasiec – jakie objawy towarzyszą tej chorobie?

Przyczyną półpaśca jest aktywacja zakażenia latentnego VZV. Oznacza to, że od osoby zakażonej półpaścem można zarazić się ospą wietrzną, ale samym półpaścem już nie.

W trakcie choroby pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne w formie rumieniowo-pęcherzykowej wysypki. Są one ulokowane wzdłuż przebiegu nerwów czuciowych, czyli w okolicy tułowia i twarzy. Przypominają nieco te występujące w ospie wietrznej, jednak pojawiają się zwykle po jednej stronie ciała.  Chorobie mogą towarzyszyć objawy grypopodobne. Nawracające infekcje półpaścem zwykle dotyczą osób z upośledzoną odpornością.

Jak przebiega różyczka?

Kolejną popularną chorobą wieku dziecięcego jest różyczka. Powoduje ją zakażenie wirusem z rodziny togawirusów. Okres inkubacji trwa od 12 do 23 dni, po tym czasie dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych w okolicach szyi i głowy, a następnie pojawia się wysypka zstępująca, początkowo tylko na twarzy. Wysypce towarzyszy lekki świąd. Zmiany skórne po około 1-3 dniach zaczynają zanikać.

U dzieci powikłania różyczki występują rzadko i należą do nich zapalenia stawów, zapalenie mózgu, małopłytkowość oraz zapalenie mięśnia sercowego. Choroba może być dużo niebezpieczniejsza w przypadku osób dorosłych.

Mononukleoza zakaźna – jak wygląda u dzieci?

Jedną chorób dziecięcych jest także mononukleoza zakaźna. Dochodzi do niej na skutek infekcji wirusem Epsteina–Barr (EBV).  Zakażenie jest przenoszone przez kontakt ze śliną. Choroba charakteryzuje się bardzo długim czasem inkubacji, który może trwać nawet do 50 dni. Zdolność do zarażania może się utrzymywać nawet przez całe życie.

Objawami zwiastunowymi są dolegliwości grypopodobne, zapalenia gardła i migdałków, a także powiększenie węzłów chłonnych. Może dojść także do powiększenia śledziony i wątroby, a także pojawienia się charakterystycznej wysypki. Objawy mogą utrzymywać się od jednego do trzech miesięcy.

Choroby wirusowe, mimo iż mają różne przyczyny, to charakteryzują się podobnymi objawami, przez co dla rodziców mogą być trudne do odróżnienia. Dlatego podejrzenie takiej infekcji, a także gorączka, czy pojawiające się nagle gorsze samopoczucie i zmiany skórne powinny być powodem do konsultacji z lekarzem.

Bibliografia:

1. Carroll W, Lissauer T: Pediatria. Malinowski A (red. wyd. pol.), Edra Urban & Partner, Wrocław 2009.
2. Leszczyńska-Pilich M, Nidzińska K, Rustecka A, et al.: Wykwity skórne i zakaźne choroby wysypkowe u dzieci w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Pediatr Med Rodz 2022, 18 (4): 313–328.
3. Jabłońska S, Majewski S: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, Warszawa 2010.
4. Kalicki B, Bartoszewicz L, Grad A, et al.: Manifestacje skórne wybranych chorób o etiologii wirusowej. Pediatr Med Rodz 2009, 5 (2): 108-112.
5. Mierzejewska A, Jung A: Ospa wietrzna u dzieci. Pediatr Med Rodz 2012; 8(4): 329-334.

Cieszyn Jastrzębie-Zdrój Knurów Racibórz Rybnik Wodzisław Śląski Żory