Czas na Twoją Miejscowość: Kto tworzy Rybnik? Oni, pracownicy Zarządu Zieleni Miejskiej

27 maja 2021 / 16:56 Aktualizacja: 28 maja 2021 / 10:24

W naszym radiowym cyklu "Czas na Twoją miejscowość" dziś czas na Rybnik. Przedstawimy wam kolejną jednostkę miejską. Wiecie już, jakimi zadaniami zajmują się Rybnickie Służby Komunalne. Dziś przybliżamy Zarząd Zieleni Miejskiej w Rybniku.

Czym zajmuje się ta miejska jednostka, ile osób zatrudnia? Mówi dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej, Joanna Kotynia-Gnot:

Joanna Kotynia-Gnot: Zarząd Zieleni Miejskiej jest jednostką, której zakres działalności jest bardzo barwny. Mogę mówić o naprawdę szerokim wachlarzu naszej działalności. Ponieważ poczynając oczywiście od tego podstawowego zakresu, czyli zakładania i utrzymywania wszelkich terenów zielonych w mieście w okresie całego roku, czyli i po okresie pełnej wegetacji roślinności, poprzez działania związane z oświetleniem świątecznym fontannami, które również utrzymujemy w mieście. Poprzez miejską kompostowni odpadów do Cmentarzy Komunalnych. Także naprawdę zakres działalności jest przeogromny. W Zarządzie Zieleni Miejskiej pracuje w tej chwili chwili 114 osób na stałe, do tego dochodzą jeszcze w okresie tak zwanego sezonu, czyli w okresie półrocznym- osoby dodatkowe, to jest około 16 osób. Pracują również u nas osoby, które wykonują tak zwane prace społecznie użyteczne, czyli kierowane są z Powiatowego Urzędu Pracy. Również pracują w Zarządzie Zieleni Miejskiej osoby odpracowujące czynsze oraz osoby skazane prawomocnymi wyrokami sądów. Także w okresie sezonu mamy znacznie szerszą załogę, ale jest to potrzebne z uwagi na ten nasz podstawowy zakres działania.

Zakres działalności ZZM jest ogromny:

Joanna Kotynia-Gnot: Wszystkie skwery w mieście, parki, zieleńce, łąki kwietne- wszystkim tym zajmuje się Zarząd Zieleni Miejskiej. Wykonujemy zadania w obrębie terenów, które objęte są naszym trwałym zarządem, to jest około 200 hektarów powierzchni. Wykonujemy również zlecenia wydziałów Urzędu Miasta, w tym przede wszystkim wydziału dróg, gdzie zajmujemy się poboczami dróg- od koszenia poprzez zazielenianie, poprzez nasadzenia drzew. Wykonujemy zlecenia Wydziału Ekologii, Wydziału Gospodarki Komunalnej, Wydziału Mienia. Wszystko, co wiąże się z terenami zieleni, to jest nasze zadanie. Ale nie tylko, z tego radosnego zakresu działań, to ozdoby świąteczne, ozdoby wielkanocne, ozdoby bożonarodzeniowe, jak również wszelkie ozdoby okołoświąteczne, w tym na przykład walentynkowe. Mamy przyjemność rzeczywiście wykonywania tych ozdób w większości, jak również oczywiście rozwieszania przede wszystkim w okresie Bożego Narodzenia, co jak myślę, cieszy mieszkańców. Zarząd Zieleni Miejskiej to również miejska kompostownia odpadów biodegradowalnych, zielonych. Kompostownia to miejsce, gdzie zarówno mieszkańcy, jak i firmy zajmujące się zawodowo utrzymywaniem terenów zieleni, a także mieszkańców ościennych gmin, które nie mają w pobliżu kompostownika, mogą zwozić odpady zielone. Miejska kompostownia to kompostownia, która prowadzona jest metodą pryzm otwartych, czyli na wolnym powietrzu, ten zielony materiał przegniła aż do momentu, kiedy uzyskujemy ziemię, którą oczywiście rozprowadzamy na tereny zieleni przez nas utrzymywane. Zieleń miejska to również ta jednostka, która zajmuje się utrzymywaniem fontann w Rybniku, żeby sprawnie działały, żeby cieszyły oko, żeby nie były niebezpieczne. To wszystko to są zadania moich pracowników.

Dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej, Joanna Kotynia-Gnot

ZZM dba także o drzewa w mieście, bywa, że także o usuwanie tych powalonych. Tak było po nawałnicy, która kilka lat temu przeszła nad miastem – dodaje dyrektor Joanna Kotynia-Gnot:

Joanna Kotynia-Gnot: W sytuacji, w której rzeczywiście czynniki atmosferyczne szaleją, mamy tej pracy dużo. To są powalone drzewa, które sprzątamy, które usuwamy. Oczywiście nie tylko my, bo również inne jednostki do tego stworzone pomagają nam. Natomiast na co dzień również zajmujemy się przycinaniem drzew, wycinaniem drzew. Staramy się tych drzew mimo wszystko- wbrew opinii, która ogólnie krąży- wycinać jak najmniej. Natomiast chciałbym zwrócić uwagę w tym miejscu na to, że wszelkie działania związane z wycinką drzew w Rybniku poprzedzone są decyzjami organów zewnętrznych. Czyli to nie jest tylko i wyłącznie kwalifikacja nasza, a jest to kwalifikacja potwierdzona osobami zewnętrznymi. Także naprawdę nie wycinamy tam, gdzie nie jest to potrzebne. Oczywiście wycinki związane z inwestycjami są wycinkami niezbędnymi, także tutaj w tym momencie też nie można mówić o tym, że jest to jakaś nonszalancja czy samowola zieleni miejskiej.

W pracy ZZM zdarzają się także niecodzienne sytuacje:

Joanna Kotynia-Gnot: Ta nasza praca rzeczywiście jest ciekawą pracą. To, co powiedziałam, jest nieprzewidywalna z uwagi na aurę, ale przypominam sobie sytuację sprzed dwóch lat, gdzie wykonywaliśmy nasadzenia pod starym kościołem pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej na skwerze przy figurze Świętego Jana Nepomucena. No nie było to proste nasadzenie, jakby się mogło wydawać, ponieważ poprzedzone było sondażem archeologicznym, współdziałaliśmy z archeologami, którzy znaczny czas poświęcili na odkop, na przeszukanie tego miejsca przed wykonaniem przez nas nasadzenia i faktycznie odkryto w tym czasie 19 pochówków, stwierdzono, że te pochówki datowane są mniej więcej na XVII, XVIII wiek. Także to taka ciekawostka, gdzie towarzyszyliśmy archeologom w pracy i też czegoś się nauczyliśmy.

Wróćmy do zadań ZZM. Mówi kierownik działu terenów zieleni Hanna Wieczorek:

Hanna Wieczorek: Zajmujemy się utrzymaniem i pielęgnacją terenów zieleni urządzonej. Zieleń urządzona to są parki, zieleńce, skwery, cmentarze też należą do terenów zieleni. Nie są to stricte wszystkie tereny zieleni, czyli trawniki, drzewa zielone, wszystko, co się ludziom z zielenią kojarzy, to są nasze ponadstatutowe działania. No i w zależności od pory roku zajmujemy się odpowiednią pielęgnacją i utrzymaniem. Wiosna, wiadomo jest to zakładanie nowych terenów pozimowe utrzymanie, czyli zdjęcie okrycia zimowego roślin, koszenie trawy, oczywiście teraz mamy szczyt sezonu, jeżeli chodzi o koszenie. No i jeszcze renowacją terenów się zajmujemy, obsadą donic, pojemników, dekoracją okolicznościową, flagujemy też z okazji różnych świąt i okoliczności państwowych. No i co jeszcze takie ciekawe, mamy 57 donic, którymi dekorujemy ogródki letnie.

Ważnym zadaniem, jakie co roku o tym czasie wykonują pracownicy ZZM-u, jest wspomniane wcześniej koszenie trawy:

Hanna Wieczorek: Największym wyzwaniem jest wykoszenie terenów zieleni głównie z tych terenów, które tych ciągach komunikacyjnych się znajdują, które generują zagrożenia dla kierowców i pieszych. No i tego naprawdę jest bardzo sporo, bo jeżeli chodzi o samo koszenie pasów drogowych, to jest ponad 106 hektarów do wykoszenia. Wiadomo, że jak jest taki okres, jak teraz maj, co tydzień ta trawa odrasta do poprzedniego stanu i jest to wyzwanie spore dla naszej załogi. Reagujemy na każde sygnały mieszkańców i rzeczywiście ustawiamy sobie jakąś hierarchię, czyli to, co jest pilne to najpierw, to co mniej estetyczne, no to później- wiadomo. Nasze tereny też dzielą się tak ogólnie, można powiedzieć na obiekty reprezentacyjne i tereny standardowe. Te tereny reprezentacyjne to są parki nasze główne, skwery, zieleńce i o nie dbamy w sposób szczególny. Czyli po prostu krotność koszenia na przykład jest większa, czy dbałość, bo to jest wizytówka naszego miasta, więc staramy się wypaść jak najlepiej.

Kierownik działu terenów zieleni Hanna Wieczorek, Zarząd Zieleni Miejskiej w Rybniku

Przyjeżdżających do Rybnika zachwycają od lat piękne ronda:

Hanna Wieczorek: Są aranżowane przez nas ronda, oczywiście wykonujemy tę pracę na zlecenie zarządcy, czyli konkretnie wydziału dróg. No i jeżeli mamy takie wyzwanie, że trzeba rondo zaaranżować, to oczywiście ekipa pracuje nad projektem no i potem wdrażamy, zabezpieczamy pieniążki i realizujemy. Jestem autorką też bardzo wielu z nich, także bardzo cieszę się, że jest taki odzew i do tej pory dzwonią miasta ościenne naprawdę z daleka, znad morza, z Mazur, pytając właśnie o koszty takiego ronda o pomysły, jak to wszystko powstało, ludzi to też interesuje.

Zastępca kierownika działu terenów zieleni, architekt krajobrazu, Karolina Skorupa-Fojcik ZZM odpowiada także za skwery zielone w mieście, tworząc je od podstaw i później utrzymując:

Karolina Skorupa-Fojcik: W ostatnim czasie możemy pochwalić się takimi kilkoma realizacjami, na przykład aranżacją takiego fajnego nowego skweru dzielnicy Niedobczyce przy żłobku „Miś”. To taki teren, który przez długi czas był zupełnie nieużywany. Dzięki współpracy i zaangażowaniu właśnie zieleni miejskiej, służb komunalnych oraz nowego zarządcy budynku, powstał bardzo fajny skwer dla mieszkańców. Podobnymi realizacjami w centrum na przykład jest Plac Pocztowy czy fragment Placu Wolności, które zrealizowaliśmy w ostatnim czasie. Też aranżacja jakby zmierza ku temu, żeby to była taka aranżacja nowoczesna. Staramy się używać podobnych roślin do siebie, żeby one były łatwe też w pielęgnacji, ale bardzo estetyczne, bardzo takie też i nowoczesne. Zrezygnowaliśmy prawie całkowicie z nasadzeń roślin sezonowych. Rybnik słynie z koloru, słynie z kwiatów, słynie z tych wszystkich pięknych rabat i chcieliśmy, żeby ten charakter miasta był zachowany, żeby pokazać, że możemy użyć innych gatunków, które również zrekompensują ewentualne braki w ukwieceniu, które gdzieś tam na początku były być może delikatnie odczuwalne. Wymieniliśmy już wcześniej rabaty takie, które były przez lata rabatami z kwiatów sezonowych na rabaty bylinowe. Nie tylko byliny nam tutaj miasto upiększają, w znacznej mierze też i hortensje bukietowe, róże. Staramy się stawiać na gatunki sprawdzone takie, które są zgodne z nowoczesnym spojrzeniem na miasto, a przy tym nie generują dodatkowych niepotrzebnych nakładów pracy.

Zastępca kierownika działu terenów zieleni, architekt krajobrazu, Karolina Skorupa-Fojcik, Zarząd Zieleni Miejskiej w Rybniku.

Rybnik systematycznie stawia także na łąki kwietne:

Karolina Skorupa-Fojcik: Siejemy łąki kwietne. One się fantastycznie sprawdziły, jest to temat taki też w pewnym sensie na czasie, choć nie jest tak prosty jakby się wydawało, bo bardzo często jest jakby taki odbiór społeczny, że o miała być piękna kwitnąca łąka, a jest jakieś coś. Natomiast trzeba tutaj też jakby podkreślić, że łąka kwietna to nie zawsze tylko i wyłącznie kwiatki non stop. Te kwiaty są sezonowe, one jedne kwitną wczesnym latem inne wiosną, jeszcze coś będzie kwitło dopiero później. Jedne pojawiają się dopiero jak te pierwsze przekwitną czy jak łąka zostanie pierwsza skoszona. Myślę, że to jest taki też trend, który my staramy się wprowadzać. Staramy się jak najlepiej wykonywać, natomiast widzimy dużą zależność, co do stanowiska, co do sposobu podjętych działań, co do technologii, w jaki została ta łąka założona. No i troszeczkę się tego uczymy, ale myślę że z efektem coraz lepszym, wyciągamy wnioski jak to robić, żeby było faktycznie pięknie. Jest to kilka faktycznie miejsc. W mieście jest to przede wszystkim teren tężni, jest to skrzyżowanie ulic Kotucza i Rudzkiej, jest to ulica Prosta, a właściwie pas rozgraniczający jezdnię na ulicy prostej. To są takie nasze standardowe tereny. Jeszcze tereny rond, świetnie nam się sprawdziło to na przykład na rondzie świerklańskim czy na rondzie z rzeźbą „Ulotność”.

O zieleń w mieście dba specjalna grupa. Mówi inspektor nadzorujący i prowadzący pracę grupy damskiej w dziale terenów zieleni przy ulicy Rzecznej, Katarzyna Wojaczek.

Katarzyna Wojaczek: Nasz oddział liczy 16 kobiet, których podstawowymi obowiązkami są prace pielęgnacyjne w terenach zieleni tak, jak odchwaszczanie, sprzątanie, przycinanie, wygrabianie i wydmuchiwanie liści, a także sadzenie oraz zakładanie nowych terenów w przestrzeni miejskiej. To jest naprawdę ciężka, fizyczna praca. Dzięki tym paniom i czterem panom można odkrywać piękno naszego miasta. Na przykład w zeszłym roku wykonaliśmy takie duże zadanie, jakim było przekształcenie kwietników Miejskich w rabaty bylinowe. Efekty naszej pracy można podziwiać właściwie we wszystkich zakątkach miasta, między innymi takie najbardziej spektakularne to na skarpie teatralnej, rozjeździe kamyczku czy na placu Kopernika. W tym roku odświeżyliśmy skwer obok starego kościoła w centrum miasta, skwer naprzeciwko parku Górnika w Chwałowicach, a także pas zieleni przy ulicy Reymonta naprzeciwko ZUS-u. Nie byłoby to wszystko możliwe, gdyby nie sekcja ogrodnicza, czyli taka nasza wewnętrzna produkcja funkcjonująca w naszym zakładzie. Sekcję stanowi 5 osób, które rozmnażają, pielęgnują rośliny, nawożą i podlewają. Wszystkie te rośliny wyjeżdżają na miasto. Jest to też taka baza roślin do uzupełniania miejskich nasadzeń w przypadku skutków srogiej zimy, czy na przykład kradzieży, a czasem też wandalizmu. Z pewnością niejeden mieszkaniec zastanawiał się, co robią kobiety na przełomie jesieni zimy, gdy mróz mocno trzyma. Otóż oprócz zabezpieczenia bezpieczeństwa na traktach pierwszych biegnących przez skwery zieleńce i parki miejskie, poprzez odśnieżanie i posypywanie ścieżek, to właśnie zimą uruchamiamy nasze takie wewnętrzne manufaktury. Powstają w nich oryginalne dekoracje świąteczne, które cieszą oko podczas Świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy, a także takich świąt jak na przykład walentynki i właśnie ta kobieca, zielona ekipa udekorowała bombkami, pracując na zwyżce, blisko 30 choinek w centrum oraz dzielnicach miejskich.

Inspektor nadzorujący i prowadzący pracę grupy damskiej w dziale terenów zieleni przy ulicy Rzecznej, Katarzyna Wojaczek

ZZM prowadzi także od 2007 roku miejską kompostownię. Mówi Kierownik działu techniczno-mechanicznego w Zarządzie Zielni Miejskiej Dariusz Targański:

Dariusz Targański: Odbieramy odpady takie jak: trawa, gałęzie, trociny odpady zpleniewienia w ilości około 3000 ton rocznie, przetwarzając je na ziemię kompostową, a dokładniej na nawóz organiczny o nazwie lepszy plon. To jest bardzo dobry produkt organiczny bez żadnych dodatków polepszających warunków chemicznych. To naturalny produkt, który sprawdza się właśnie w nasadzeniach trawników czy przygotowaniu trawników, nasadzeniach warzywniakach, w sadzeniu drzew, sadzeniu krzewów. Jako zieleń, do kompostowni przywozimy średnio około 1000 ton odpadów rocznie, ograniczając w ten sposób koszty utylizacji tego odpadu na zewnątrz. Oprócz tego nie przyjmujemy około 2000 ton odpadów od mieszkańców i firm działających w Rybniku.

Radio 90: Czy działalności kompostowni i nie towarzyszy przykry zapach?

Dariusz Targański: Nie ma tego, ponieważ na bieżąco zagniwająjące elementy są przetwarzane. Nie dopuszczamy do tego, żeby trawa świeża zagniwała, tylko pracowała w procesie tlenowym, a nie beztlenowym. Także staramy się na bieżąco przetwarzać te odpady tak, żeby się te smrody mnie wydobywały na zewnątrz.

Kierownik działu techniczno-mechanicznego w Zarządzie Zielni Miejskiej Dariusz Targański

ZZM dba także o miejsca aktywności dzieci i dorosłych w mieście:

Dariusz Targański: Nasz dział zajmuje się utrzymaniem i remontami, przeglądami, sprzątaniem 49 placów zabaw, 30 siłowni oraz 2 ścieżek zdrowia i 6 skate parków. Wykonujemy remonty urządzeń zabawowych oraz urządzeń siłowych, wykonując wszystkie te prace związane z tymi remontami na warsztatach stolarskich i spawalni. Zdarzają się takie zgłoszenia, że tu łańcuch się urwie z huśtawki, tu jest coś zdewastowane, urwane, wygięte, także jest trochę tej pracy, ale reagujemy na bieżąco, aby zagrożenie dla małych dzieci było jak najmniejsze, korzystających z placów zabaw.

Zarząd Zielni Miejskiej dba także o wszystkie fontanny w Rybniku, między innymi o tę na rynku czy na Placu Wolności:

Dariusz Targański: Od kwietnia do końca października dbamy o fontanny oraz oczka wodne w mieście. Prowadzących konserwację, naprawy, remonty oraz czyszczenia, dbamy o czystość wody. Dbamy o to, żeby pH wody było odpowiednie, o całą elektronikę tych fontann tak, żeby wszystko działało sprawnie. Do prac konserwacyjnych przystępujemy również na tężni, czyli dbamy o zawartość solanki w tężni o urządzenia, które tam działają, żeby sprawnie można było korzystać z obiektu tężni oraz z obiektu, który jest wokół, czyli zbiornika Paruszowiec. Dbamy o molo, dopływy, o stan wody, o ilość tej wody przy awaryjnych powodziowych stanach.

Do zadań działu techniczno-mechanicznego w Zarządzie Zielni Miejskiej należy także zawieszanie i podłączanie dekoracji świątecznych miasta:

Dariusz Targański: Aby zdążyć i udekorować na Święta Bożego Narodzenia 27 dzielnic miasta, prace montażowe rozpoczynamy już w listopadzie, zaś remont elementów dekoracji rozpoczyna się latem. Bardzo jesteśmy dumni z tego, że nasze dekoracje wpisują się w tradycję Rybnika i podobają się mieszkańcom oraz ludziom odwiedzającym nasze piękne miasto. Co roku staramy się coś zmienić w wystroju oraz podążać za nowymi technologiami energooszczędności, stosując dekoracje świetlne w systemie LED.

Radio 90: Jak można przeliczyć świąteczne dekoracje, na metry, na sztuki?

Dariusz Targański: Jedne na metry, jedne na sztuki, dekoracje choinek znowu na elementy, które nie świecą, czyli bombki, wstążki i tak dalej. Także tych wyliczeń jest bardzo dużo, na przykład ul. Kościuszki to jest 1200 m sznura ledowego plus do tego 26 choinek, które stoją z boku. Ulice Sobieskiego, Powstańców, tam jest nowa dekoracja LED też liczona w metrach pomiędzy rynkiem a Bazyliką. Elementy takie jak nowa choinka na Sobieskiego, gdzie jest 100 kul wmontowanych w konstrukcję, żeby dekorować te miejsce> Także zaczynamy włąsnie w listopadzie, bo jest tego bardzo dużo, a jest 27 dzielnic i na każdej dzielnicy coś jest.

Do zadań Zarządu Zieleni Miejskiej w Rybniku należy także opieka nad dwoma z czterech cmentarzy komunalnych. Mówi prowadząca dział cmentarzy komunalnych, Barbara Lajpert:

Barbara Lajpert: Nasz dział zajmuje się dwoma cmentarzami: cmentarzem w dzielnicy Rybnik-Północ i w Chwalęcicach. Pozostałe dwa cmentarze w Boguszowicach Starych i w Chwałowicach są oddane w dzierżawę. Dział Cmentarzy Komunalnych wykonuje usługi cmentarne, chodzi o wykopanie grobów ziemnych oraz o umieszczanie w niszach urnowych u na zlecenie rodziny. Wykonujemy także zlecenia na wniosek ośrodka pomocy społecznej i Miejskiego Domu Pomocy Społecznej w Rybniku, to pochówki w grobach ziemnych. Opiekujemy się obiektami, które są położone na cmentarzu głównym w Rybniku-Północ, jest to mogiła zbiorowa, powstała w wyniku powodzi w 1997 roku. Opiekujemy się obeliskiem, jest to obelisk upamiętniający osoby, które grobów nie mają. Mamy Aleje Zasłużonych, na których też prowadzimy prace pielęgnacyjne. Zajmujemy się także grobownictwem wojennym, dbamy o te groby, prowadzimy wszelkie prace remontowe i prace porządkowe. Cmentarz ma charakter parku, więc musimy dbać o bieżące nasadzenia drzew, zajmujemy się koszeniem na cmentarzu, muszę tutaj nadmienić, że bardzo dużą wagę przywiązujemy do segregacji śmieci, mamy stanowiska odpowiednio do tego przystosowane, prowadzimy tam selekcję szkła i plastiku oraz odpadów zmieszanych. No niestety Mamy z tym duże problemy, bo po prostu cały czas uczymy ludzi odwiedzających cmentarz, żeby stosowali się do tej segregacji śmieci, co jest trudne. Bardzo chcemy, żeby było czysto, dbamy o to, staramy się, także nam na tym.