Radio 90 logo

MUZYKA WYBRANA DLA CIEBIE • Cieszyn 95.2 fm • Rybnik 90 fm Słuchaj Online Facebook YouTube Instagram

Instytut Pamięci Narodowej: Dzisiaj odsłonięcie tablicy poświęconej zamordowanym księżom

Facebook Twitter

Specjalna tablica IPN w Cieszynie. Dziś (19.12) o 15.00 zostanie odsłonięta na kościele pw. św. Marii Magdaleny przy pl. Dominikańskim.

Instytut Pamięci Narodowej
fot. cieszyn.pl/Wojciech Wandzel

Tablica poświęcona jest pamięci księży katolickich ze Śląska Cieszyńskiego, zamordowanych przez Niemców w latach II wojny światowej. Tablicę ufundował Instytut Pamięci Narodowej, ale przedsięwzięcie to inicjatywa mieszkańców Cieszyna. Działania, by upamiętnić polskich księży, ofiar hitleryzmu, zwłaszcza tych, którzy pełnili posługę na Zaolziu, trwały od 2019 roku.

Projekt nowej tablicy został opracowany przez Urszulę Górnicką-Hermę, absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zaś jej wykonaniem zajął się Wacław Pieczonka. Tablica została ufundowana przez Instytut Pamięci Narodowej.

fot. katowice.ipn.gov.pl

W 2019 r. kilku mieszkańców Cieszyna zainicjowało przedsięwzięcie związane z upamiętnieniem księży polskich, ofiar hitleryzmu, zwłaszcza tych, którzy pełnili posługę na Zaolziu. Zamiar ten spotkał się ze wsparciem ks. proboszcza Jacka Gracza oraz Parafialnej Rady Duszpasterskiej, działającej przy kościele św. Marii Magdaleny w Cieszynie. Sprawą zainteresowano również Instytut Pamięci Narodowej, który ostatecznie ufundował nową tablicę.

W kościele pw. św. Marii Magdaleny jest starsza, niewielka tablica z 1946 r. upamiętniająca siedmiu związanych z przedwojennym Cieszynem księży katolickich, zamordowanych przez Niemców w latach II wojny światowej. Tym niemniej wspomniana grupa pomysłodawców po zapoznaniu się z opracowaniem Jana Szymika pt. „Zginęli za Boga i Lud”, wydanym w Czeskim Cieszynie w 1998 r. stwierdziła, iż istniejąca tablica nie uwzględnia wszystkich znanych dzisiaj nazwisk ofiar.

Według współczesnych szacunków z rąk niemieckich podczas II wojny światowej zginęło około trzech tysięcy księży i sióstr polskiego Kościoła Rzymskokatolickiego (około 20% stanu przedwojennego). Zaolzie – strefa pogranicza i przemieszania osadnictwa czeskiego i polskiego – zostało włączone do Polski w październiku 1938 r. Od tego czasu do września 1939 r. organizowano tutaj polskie struktury administracji i zarządzania, również kościelne. Istniejące na Zaolziu 29 parafii rzymskokatolickich (w dekanatach: Jabłonków, Frysztat, Karwina, Śląska Ostrawa i Frydek) przyłączono do diecezji katowickiej. Z kolei zaolziańskie zbory czeskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego weszły w skład senioratu śląskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP.

Podczas II wojny światowej wielu przedstawicieli administracji polskiej na Zaolziu, również polskich działaczy narodowych, funkcjonariuszy Policji Województwa Śląskiego, Straży Granicznej, Wojska Polskiego jak też Kościoła Rzymskokatolickiego oraz Ewangelickiego zostało zamordowanych (w większości przez okupanta niemieckiego, ale część też przez okupanta sowieckiego) lub w różny sposób poszkodowanych. Wielu straciło życie lub zdrowie w niemieckich obozach koncentracyjnych, zwłaszcza w KL Auschwitz-Birkenau oraz KL Dachau.

Dzięki kwerendzie zrealizowanej w związku z planami powstania nowej tablicy upamiętniających polskich księży katolickich ziemi cieszyńskiej zidentyfikowano aż 33 osoby (co z pewnością nie wyczerpuje pełnej listy ofiar). Właśnie ich nazwiska będą uwidocznione na nowej tablicy.

dr Dominik Abłamowicz/OBUWiM IPN Katowice

Księża katoliccy ze Śląska Cieszyńskiego ofiary zbrodni niemieckich, którzy oddali życie za wiarę i ojczyznę w czasie II wojny światowej w l. 1939 – 1945:

ks. Józef Adamecki zm. 1944 r. KL Auschwitz

ks. Jan Barabasz zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Zdzisław Belon zm. 1942 r. KL Dachau

br. Jan Binkowski zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Franciszek Bojdoł zm. 1942 r. KL Auschwitz

ks. Józef Czudek zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Erwin Duda zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Klemens Galocz zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Alojzy Gałuszka zm. 1945 r. Strumień

ks. Józef Gociek zm. 1941 r. KL Auschwitz

ks. Franciszek Kałuża zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Karol Kałuża zm. 1943 r. KL Dachau

ks. Józef Kania zm. 1944 r. KL Auschwitz

ks. Ludwik Knyps zm. 1944 r. Cieszyn

ks. Stanisław Krzystolik zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Zygmunt Krzyżanowski zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Stanisław Kukla zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Józef Kula zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Józef Kwiczała zm. 1940 r. Łagiewniki

ks. Alfons Latocha zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Tomasz Mamzer zm. 1939 r. Zebrzydowice

ks. Jan Marosz zm. 1944 r. Bystrzyca

ks. Henryk Olszak zm. 1940 r. KL Mauthausen

ks. Augustyn Paździora zm. 1940 r. KL Gusen

ks. Rudolf Płoszek zm. 1940 r. Gnojnik

ks. Edward Rduch zm. 1941 r. KL Gusen

kleryk Karol Sosna zm. 1943 r. Mosty

ks. Jan Sznurowacki zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Fryderyk Szymeczek zm. 1943 r. KL Auschwitz

ks. Rudolf Tomanek zm. 1941 r. KL Dachau

ks. Konrad Wojciech zm. 1942 r. KL Dachau

ks. Ludwik Wrzoł zm. 1940 r. KL Gusen

ks. Feliks Zieliński zm. 1940 r. KL Dachau

Czytaj także:

Najnowsze

R E K L A M A

Polecamy dzisiaj

Jak mija dzień? Sprawdź najważniejsze wiadomości z 7 lutego 2025