Instytut Pamięci Narodowej: Dzisiaj odsłonięcie tablicy poświęconej zamordowanym księżom
Specjalna tablica IPN w Cieszynie. Dziś (19.12) o 15.00 zostanie odsłonięta na kościele pw. św. Marii Magdaleny przy pl. Dominikańskim.

Tablica poświęcona jest pamięci księży katolickich ze Śląska Cieszyńskiego, zamordowanych przez Niemców w latach II wojny światowej. Tablicę ufundował Instytut Pamięci Narodowej, ale przedsięwzięcie to inicjatywa mieszkańców Cieszyna. Działania, by upamiętnić polskich księży, ofiar hitleryzmu, zwłaszcza tych, którzy pełnili posługę na Zaolziu, trwały od 2019 roku.
Projekt nowej tablicy został opracowany przez Urszulę Górnicką-Hermę, absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zaś jej wykonaniem zajął się Wacław Pieczonka. Tablica została ufundowana przez Instytut Pamięci Narodowej.
W 2019 r. kilku mieszkańców Cieszyna zainicjowało przedsięwzięcie związane z upamiętnieniem księży polskich, ofiar hitleryzmu, zwłaszcza tych, którzy pełnili posługę na Zaolziu. Zamiar ten spotkał się ze wsparciem ks. proboszcza Jacka Gracza oraz Parafialnej Rady Duszpasterskiej, działającej przy kościele św. Marii Magdaleny w Cieszynie. Sprawą zainteresowano również Instytut Pamięci Narodowej, który ostatecznie ufundował nową tablicę.
W kościele pw. św. Marii Magdaleny jest starsza, niewielka tablica z 1946 r. upamiętniająca siedmiu związanych z przedwojennym Cieszynem księży katolickich, zamordowanych przez Niemców w latach II wojny światowej. Tym niemniej wspomniana grupa pomysłodawców po zapoznaniu się z opracowaniem Jana Szymika pt. „Zginęli za Boga i Lud”, wydanym w Czeskim Cieszynie w 1998 r. stwierdziła, iż istniejąca tablica nie uwzględnia wszystkich znanych dzisiaj nazwisk ofiar.
Według współczesnych szacunków z rąk niemieckich podczas II wojny światowej zginęło około trzech tysięcy księży i sióstr polskiego Kościoła Rzymskokatolickiego (około 20% stanu przedwojennego). Zaolzie – strefa pogranicza i przemieszania osadnictwa czeskiego i polskiego – zostało włączone do Polski w październiku 1938 r. Od tego czasu do września 1939 r. organizowano tutaj polskie struktury administracji i zarządzania, również kościelne. Istniejące na Zaolziu 29 parafii rzymskokatolickich (w dekanatach: Jabłonków, Frysztat, Karwina, Śląska Ostrawa i Frydek) przyłączono do diecezji katowickiej. Z kolei zaolziańskie zbory czeskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego weszły w skład senioratu śląskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP.
Podczas II wojny światowej wielu przedstawicieli administracji polskiej na Zaolziu, również polskich działaczy narodowych, funkcjonariuszy Policji Województwa Śląskiego, Straży Granicznej, Wojska Polskiego jak też Kościoła Rzymskokatolickiego oraz Ewangelickiego zostało zamordowanych (w większości przez okupanta niemieckiego, ale część też przez okupanta sowieckiego) lub w różny sposób poszkodowanych. Wielu straciło życie lub zdrowie w niemieckich obozach koncentracyjnych, zwłaszcza w KL Auschwitz-Birkenau oraz KL Dachau.
Dzięki kwerendzie zrealizowanej w związku z planami powstania nowej tablicy upamiętniających polskich księży katolickich ziemi cieszyńskiej zidentyfikowano aż 33 osoby (co z pewnością nie wyczerpuje pełnej listy ofiar). Właśnie ich nazwiska będą uwidocznione na nowej tablicy.
dr Dominik Abłamowicz/OBUWiM IPN Katowice
Księża katoliccy ze Śląska Cieszyńskiego ofiary zbrodni niemieckich, którzy oddali życie za wiarę i ojczyznę w czasie II wojny światowej w l. 1939 – 1945:
ks. Józef Adamecki zm. 1944 r. KL Auschwitz
ks. Jan Barabasz zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Zdzisław Belon zm. 1942 r. KL Dachau
br. Jan Binkowski zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Franciszek Bojdoł zm. 1942 r. KL Auschwitz
ks. Józef Czudek zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Erwin Duda zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Klemens Galocz zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Alojzy Gałuszka zm. 1945 r. Strumień
ks. Józef Gociek zm. 1941 r. KL Auschwitz
ks. Franciszek Kałuża zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Karol Kałuża zm. 1943 r. KL Dachau
ks. Józef Kania zm. 1944 r. KL Auschwitz
ks. Ludwik Knyps zm. 1944 r. Cieszyn
ks. Stanisław Krzystolik zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Zygmunt Krzyżanowski zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Stanisław Kukla zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Józef Kula zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Józef Kwiczała zm. 1940 r. Łagiewniki
ks. Alfons Latocha zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Tomasz Mamzer zm. 1939 r. Zebrzydowice
ks. Jan Marosz zm. 1944 r. Bystrzyca
ks. Henryk Olszak zm. 1940 r. KL Mauthausen
ks. Augustyn Paździora zm. 1940 r. KL Gusen
ks. Rudolf Płoszek zm. 1940 r. Gnojnik
ks. Edward Rduch zm. 1941 r. KL Gusen
kleryk Karol Sosna zm. 1943 r. Mosty
ks. Jan Sznurowacki zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Fryderyk Szymeczek zm. 1943 r. KL Auschwitz
ks. Rudolf Tomanek zm. 1941 r. KL Dachau
ks. Konrad Wojciech zm. 1942 r. KL Dachau
ks. Ludwik Wrzoł zm. 1940 r. KL Gusen
ks. Feliks Zieliński zm. 1940 r. KL Dachau
Czytaj także:
- Cieszyn. To będzie kolejna wigilia pod wiaduktem. Dla wszystkich potrzebujących
- Rybnik: Grób powstańca śląskiego oznaczony zostanie znakiem pamięci „Tobie Polsko”