Jak zagospodarować pokopalniane tereny? Przedstawiciele gmin górniczych o problemach

Przedstawiciele gmin górniczych o zagrożeniach

Marian Pawlas wójt Suszca nie ukrywa, że problemów jest sporo. W gminie siedem lat temu zlikwidowana została kopalnia Krupiński, od tego czasu teren stoi pusty:

Marian Pawlas: Teren nadal świeci pustką i są problemy, bo nie ma zrobionych podziałów, niczego. Teren praktycznie zdegradowany.

Radio 90: A inwestorzy są chętni?

Marian Pawlas: Wie pan jak mogliby być inwestorzy chętni, jeżeli ten teren praktycznie jest w rozproszeniu? Większość tych gruntów jest w użytkowaniu wieczystym. I tu jest problem, bo użytkowanie wieczyste – jeżeli by nawet to gmina przejęła – to gmina nie może tego terenu do 10 lat sprzedać. Druga sprawa jest taka, że gmina w tym momencie będzie ponosiła koszty użytkowania wieczystego, czyli po prostu koło się zamyka. Jedynie może to przejąć przedsiębiorca. Jeżeli przedsiębiorca przejmie, to on musi konkretny teren mieć. A tereny kopalniane są bardzo mocno rozdrobnione, czyli wymagają scalenia gruntów.

Większość miejscowości ma te same problemy jak gmina Suszec. Dlatego też samorządowcy liczą, że w końcu postulaty gmin górniczych znajdą odzwierciedlenie w nowej ustawie:

Marian Pawlas: O tym się mówi od powiedzmy wielu lat, żeby te problemy pogórniczych terenów zostały rozwiązane, ale nadal nie ma tego zielonego światła, gdy chce się coś konkretnego zrobić. Kwestia użytkowania wieczystego, kwestia po prostu tych terenów zdegradowanych – te problemy do dziś nie zostały rozwiązane i z tym się borykają wszystkie gminy górnicze, nie tylko nasza Suszec, ale problem dotyczy wszystkich gmin górniczych. Myślę, że w końcu te ustawy będą musiały uwzględnić postulaty gmin górniczych, żeby te tereny mogły dostać życie i żeby przedsiębiorcy mogli bez problemu przyjść.

Marian Pawlas, wójt Suszca

Czy jest szansa na korzystne dla gmin przepisy, dotyczące zagospodarowania pokopalnianych terenów?  Obecny na konferencji Stowarzyszenia Gmin Górniczych przedstawiciel Ministerstwa Przemysłu przyznał, że trwają prace nad zmianą ustawy tak by była ona korzystna dla samorządów.

To dobry krok – mówi profesor Adam Drobniak z Wydziału Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach:

Adam Drobniak: To co cieszy to to, że ten problem związany z inwestowaniem na terenach pogórniczych zaczyna powoli nabierać takiego wymiaru legislacyjnego. Na ten temat się rozmawia i tak jak słyszeliśmy, Ministerstwo Przemysłu rozpoczęło działania zmierzające do tego, żeby jednak zmienić pewne zapisy ustaw umożliwiające w łatwiejszy sposób przejmowanie terenów poprzemysłowych przez gminy.

Dziś najważniejszym problemem do rozwiązania jest wymyślenie dobrych projektów transformacji – podkreśla profesor Drobniak:

Adam Drobniak: Z tym mamy największy problem – bo tak naprawdę dobry projekt transformacji to taki, który wprowadza na tereny gmin górniczych nowe działalności gospodarcze, a zdajemy sobie sprawę z tego, że to nie jest takie proste. Tak jak górnictwo wykuwało się przez 150-200 lat,  stworzyło – jak to mówią ekonomiści swoje łańcuchy wartości, swoich dostawców, podwykonawców, system edukacyjny, system kontrolny – i teraz tej likwidacji powinno towarzyszyć wprowadzenie nowych działalności, które także będą się zakorzeniać, będą związane z ludźmi i tworzyły miejsca pracy dla tych ludzi, ale także będą generowały firmy na terenach gmin górniczych.

Profesor Adam Drobniak z Wydziału Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach

Wyzwania jakie dziś stoją przed gminami górniczymi, są zupełnie inne niż te 25 laty temu, gdy zakładaliśmy stowarzyszenie – mówi Tadeusz Chrószcz honorowy członek Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce wieloletni jego przewodniczący:

Tadeusz Chrószcz: Stowarzyszenie Gmin Górniczych zostało założone z tego powodu, aby po prostu włączyć się w proces szeroko rozumianej restrukturyzacji górnictwa. W tej chwili musimy się kierować na transformację energetyczną. To są bardzo ważne wyzwania, gdzie bez współudziału samorządów, gmin górniczych, nie da się tej transformacji zrobić. Celem gmin górniczych nie jest sprzedaż czy odsprzedaż tych terenów górniczych, ale celem jest to, aby pojawił się na nich nowy inwestor, który będzie generował miejsca pracy i dochód, również między innymi dla gmin, ale dla całej społeczności.

Liczymy na dobrą współpracę z władzami państwowymi, choć nie zawsze tak było:

Tadeusz Chrószcz: Musi ta dobra wola być przyjęta z dwóch stron i ze strony samorządów  i ze strony organu, który przygotowuje projekty legislacyjne, czyli w ministerstwie. Ja mogę osobiście powiedzieć, wielokrotnie uczestniczyłem w procesach legislacyjnych,  jeździłem do Warszawy na różnego rodzaju komisje i co się okazało? Niektórzy w ministerstwie zawsze wiedzieli lepiej, nie zawsze była możliwość przebicia się z często bardzo słusznymi pomysłami ze strony samorządowej.

Tadeusz Chrószcz honorowy członek Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce

Dziś przewodniczącym Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce jest Michał Urgoł prezydent Jastrzębia Zdroju.

Michał Urgoł: Dzisiaj najważniejsze jest, żebyśmy jednym głosem jako gminy górnicze wskazywali wszystkie zagrożenia, jakie stoją przed gminami górniczymi. A to dyrektywa metanowa, a to ochrona środowiska, a to sprawiedliwa transformacja i podział środków na gminy pogórnicze. Problemy społeczne, choćby bezrobocie, to wszystko przed nami. Mam nadzieję, że właśnie tego typu konferencje pomogą nam się przygotować.

Michał Urgoł, prezydent Jastrzębia-Zdroju

Zagrożenia dla gmin górniczych to także cyberprzestępczość. Atakiem padły już czeskie kopalnie, ale o tym w drugiej części naszego materiału po konferencji gmin górniczych.

Czytaj także:

• Wstrząsy w kopalniach PGG: Rozpoczął prace zespół badający te zjawiska