Opowieści o regionie: sarny na łąkach i w lasach [PODCAST]

Opowieści o regionie: sarny. Posłuchaj wszystkich części

Opowieści o regionie: jak minęły wakacje w przyrodzie w regionie?

Tomasz Sczansny: To był intensywny czas, choć nie tak jak wiosna, ale działo się kilka ciekawych rzeczy. Ponieważ w lipcu wielu ornitologów wyruszyło, żeby robić inwentaryzację bociana białego, tą międzynarodową i wtedy można było spotkać nie tylko bociany, ale porozmawiać na ciekawe tematy z ludźmi, którzy żyją w sąsiedztwie tych bocianów i którzy są bardzo zżyci z tymi bocianami. Będziemy po tym wiedzieć czy bocianów jest więcej, czy jest mniej i też będziemy wiedzieli gdzie głównie budowane są gniazda, na jakich słupach, ile młodych w tym roku było, a także myślę, że dane będą naprawdę ciekawe.

Suseł moręgowany/fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Obserwowałem też susły moręgowane. Tutaj najbliżej naszego regionu są w Kamieniu Śląskim, tam kiedyś naturalnie występowały, później Towarzystwo Przyrodnicze Salamandra zwróciło susła na wolność i reintrodukowali je tam. To są też ciekawe zwierzęta, one trochę przypominają świstaki albo nawet surykatki, bo też tak stają na tylnych nogach i wypatrują zagrożenia. I jak coś się dzieje, to dają sobie znać i wszystkie uciekają. A dla nich lato jest dość intensywne, ponieważ muszą się przygotować do zimowego snu, więc nie dość, że zbierają trawy do tego swojego gniazda, to intensywnie żerują. A to jest dość wdzięczny temat, wstają dość późno, dwie- trzy godziny po wschodzie słońca. Nie trzeba się rano zwlekać z łóżka, ale obserwując je trzeba się liczyć z tym, że jest się na tym upale przez długi czas.

Opowieści o regionie: sarny

Tomasz Sczansny: To taki okres, kiedy powiedzmy, że sarny się zakochują i ta miłość bije im do głowy. Te samce, czyli kozły, są nieostrożne, ponieważ jak już poczują zapach sarny, to podążają za nią i wtedy goni kozę, czyli tą samicę, tworzą się często na takich trawach albo kręgi, albo takie ósemki, bo ona ucieka, on ją goni, ona ucieka, ją goni, kilkanaście razy dochodzi do kopulacji. No i kiedy już samiec zdobędzie samicę, to szuka kolejnej.

Ruja saren/ fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Jest to ciekawe, że one mają ciążę utajoną bądź przedłużoną. Tak to się nazywa. Czyli jeżeli jest zapłodnienie, to one rozwija się przez pierwsze dwa tygodnie, a później wstrzymuje rozwój i dopiero gdzieś tam w listopadzie ten rozwój jest wznawiany. I młode rodzą się właśnie w maju. A te sarny, które nie zdążą być zapłodnione w okresie sierpnia, no to one jeszcze mają szansę właśnie na tą taką drugą ruję w listopadzie.

Młoda sarna po urodzeniu/ fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Sarny można spotkać w każdym środowisku, nie tylko polnym i leśnym, ale i w miastach. W miastach, gdzie są duże cmentarze, są problemy często z sarnami, bo one uwielbiają odwiedzać cmentarze, bo są tam sadzone kwiaty, jest jakaś świeża trawa, bo są skoszone. Ale często też ludzie mogą je spotkać jadąc samochodami, dlatego, że żerują na poboczu drogi, no bo pobocza często są skoszone. Jak są skoszone, to wyrasta świeża, soczysta trawa, której w lesie nie ma, więc one sobie żerują na poboczu drogi. Mogą nam wyskoczyć nagle przed samochód, więc trzeba uważać. Ale dodatkowo mają też swoje stałe przejścia na drogach, gdzie wracają z żerowiska albo właśnie podążają na żerowisko i tę drogę właśnie przecinają.

Kozioł w zimowej sukni/ fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Można wyróżnić dwa typy saren: sarnę polną i leśną. One nie różnią się wyglądem, chociaż czasami te parostki, które noszą na głowie, mogą się różnić barwą. Taka sarna niewiele potrzebuje dużego terenu, bo to około jednego kilometra kwadratowego. I zanim zacznie się ta ruja, to ten kozioł jest taki bardziej aktywny na tym swoim terytorium, penetruje je i broni. No i jak trafi jakąś samicę, no to stara się o jej względy. Poza tym jeżeli ona jest rujna, to pozostawia zapach. Sarny w ogóle porozumiewają się poprzez zapach, poprzez takie ślady wizualne, ale i poprzez dźwięk. Bo jeżeli jesteśmy w lesie, a zaskoczymy taką sarnę, albo ona jakoś porozumiewa się z innym osobnikiem, no to usłyszymy szczekanie. I to właśnie nie są psy, a sarny potrafią szczekać, nie musimy się tego bać.

Młoda sarna/fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Zdarza się tak, że ludzie zabierali młode sarny z pola. Często te sarny, kiedy rodzą młode, to pozostawiają je. One nie mają zapachu na samym początku. I takim systemem obrony małej sarny jest to, że przywiera do ziemi. Ona jest taka chowana. Ludzie myślą, że ona jest opuszczona, więc zabierają ją do domu. W rzeczywistości mama jest w pobliżu i karmi ją co jakiś czas mlekiem. Później dopiero młode podąża z matką. Ludzie zabierają i wychowują ją w domu. Jeżeli to jest kozioł, to zdarza się, że ten kozioł broni podwórka bardziej niż pies i nie wpuści nikogo. I później zdarzały się takie przypadki, że ludzie nie radzili sobie z taką sarną, wypuszczali ją i taka sarna np. mogłaby człowieka zaatakować.

Rudel saren/ fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Sarna nie jest żoną jelenia. No ale skąd się to wzięło? No bo sarna to nazwa żeńska, jeleń nazwa męska, więc przyporządkowano je w ten sposób, ale to jest zupełnie inny gatunek. Sarna to kozioł i koza (…) sarna w ogóle jako ta żeńska nazwa to chyba dobrze pasuje, bo samice mają przepiękne rzęsy. Tak długich i urokliwych rzęs nie widziałem chyba u żadnej kobiety. Jeleń jest powiedzmy wielkości takiego konia, i tutaj mamy łanię, która nie ma poroża, i jest byk, który poroże ma, a sarna jest wielkości dużego psa.

Sarna/ fot.T.Sczansny

Tomasz Sczansny: Sarny żerują głównie na trawach, to 80% ich diety, 20% to są krzewy. Jedzą wszystko, to co dla innych jest trujące, to dla sarny jest właściwe, dzięki ślinie i dużej wątrobie ona niweluje właśnie wszystkie te rzeczy, które mogłyby zaszkodzić.

Tomasz Sczansny:  Sarna jest bardzo sprawna, bo taki skok może mieć nawet 6 metrów długości.

Czytaj także:

• Opowieści o regionie: jak ptaki spędzają wakacje? Jak radzą sobie z upałem? [PODCAST]
• Opowieści o regionie: motyle i ćmy. Posłuchaj! [PODCAST]
• Opowieści o regionie: jerzyki. Posłuchajcie o tych znakomitych lotnikach [PODCAST]
• Opowieści o regionie: jaskółki na naszym niebie [PODCAST]
• Opowieści o regionie: żołna. Posłuchajcie o rajskim ptaku z regionu [PODCAST]