Opowieści o regionie: szklane pułapki. Jak niebezpieczne dla ptaków są okna i wiaty na przystankach [PODCAST]
Brzmi jak tytuł filmu, "Szklana pułapka" to jednak nie rozrywka a poważny problem... Ornitolog Tomasz Sczansny o tym jak dużym problemem dla ptaków są szyby w oknach oraz szklane wiaty przystankowe. Posłuchajcie Opowieści o regionie.

Opowieści o regionie: szklane pułapki. Posłuchaj wszystkich części
Opowieści o regionie: szklane pułapki
Radio 90: Dziś będziemy rozmawiać o tym, jakim problemem dla ptaków są oszklone budynki, szyby w oknach, przezroczyste wiaty…
Tomasz Sczansny: Obecnie w architekturze bardzo modne jest wkładanie szklanych elementów, czasami całe budynki są ze szkła. A jest to duży problem dla ptaków. Mamy takie trzy podstawowe problemy, jeżeli chodzi o śmiertelność ptaków: utrata siedlisk, później zabijanie ptaków przez koty, na trzecim miejscu są właśnie szyby. W 2008 roku w Stanach Zjednoczonych obliczono, że od 300 milionów do miliarda ptaków ginie uderzając właśnie w różne powierzchnie szklane. U nas w Polsce też takie badania się robi i jest to naprawdę duży problem. I być może każdy z nas miał do czynienia z taką sytuacją, że zobaczył czy usłyszał, jak w jego okno uderza ptak.
Radio 90: I co wtedy zrobić?
Tomasz Sczansny: Jeżeli już jest martwy, to można zrobić takiemu ptaku zdjęcie i wysłać do fundacji Szklane pułapki. To takie zgłoszenie, żeby po prostu było to odnotowane, że był taki przypadek. Jeżeli żyje ten ptak, to najlepiej zabrać go do pudełka, zamknąć go, dać do ciepłego pomieszczenia tak żeby tam było ciemno i poczekać kilka godzin, potem spróbować go wypuścić. Ważne, żeby go nie próbować karmić, nie próbować poić, bo on w tym stanie i tak nie będzie tego chciał robić.

Sikorka bogatka po uderzeniu w okno/fot. T.Sczansny
Radio 90: Mamy w domach szybę. Jak zadbać o bezpieczeństwo ptaków?
Tomasz Sczansny: Jeżeli właśnie mamy wokół domu jakieś tereny zielone, to na pewno były takie sytuacje, że te ptaki uderzały w nasze szyby. Jest kilka sposobów. Najskuteczniejsze jest naklejanie takich kropek, na stronie tej fundacji Szklane pułapki można kupić takie paski. Tam chodzi o zasadę dłoni, dłoń musi przykryć cztery kropki, one muszą być rozmieszczone mniej więcej między 5 i 10 centymetrów. Wtedy jest 90 procentowa skuteczność. Można też naklejać takie folie, które są niewidoczne dla ludzkiego oka, bo jak żeśmy już kiedyś rozmawiali, ptaki widzą w UV. My tego nie widzimy, więc my widzimy czystą szybę, a ptaki widzą na niej kropki.
Radio 90: Opowiedz nam o tym wzroku ptaków, co ptaki widzą, a czego nie?
Tomasz Sczansny: No właśnie widzą więcej, bo widzą w UV. Więc możemy taką folię nakleić i one wtedy widzą przeszkodę. Dla nas te okno jest całkowicie przeźroczyste, ale ptaki mają umieszczone głównie oczy po bokach, więc one koncentrują się na tym, co widzą z boku. Musimy sobie uświadomić, że one lecą z prędkością czasami 50 kilometrów na godzinę i uderzają z taką prędkością w tą szybę.
Radio 90: Jakie są jeszcze sposoby zabezpieczenia?
Tomasz Sczansny: No można opuszczać takie rolety dzień- noc czy w ogóle zewnętrzne rolety. Wtedy tam się to nie odbija, czy nawet pomagają choć mniej skutecznie, ozdoby, jak czasami w przedszkolach naklejane są jakieś naklejki na szybach. Ale jest też rozwiązanie dla leniwych: można nie myć okien, wtedy nieco to pomaga, bo nie ma efektu takiego lustra.

Przystanek zabezpieczony liniami/ fot. T.Sczansny
Tomasz Sczansny: Problem dotyczy ponad 120 gatunków ptaków, czyli więcej niż połowa tych gatunków lęgowych. Czasami przy takich szybach stwierdzane są gatunki, które nigdy wcześniej tam nie były widziane, a jednak migrują i uderzają. Chodzi o wysokość pierwszego, drugiego piętra i to może być nawet malutkie okienko. Kiedy jest blisko zieleni, to one mogą w to uderzać. Druga rzecz to są ekrany akustyczne i często na tych ekranach widoczne są sylwetki tych ptaków drapieżnych. To jest zero skuteczności, to nie ma sensu. A trzecia rzecz to są wiaty przystankowe. One są często całkowicie przeźroczyste i o ile na budynkach powstaje efekt lustra, czyli odbija się ten las czy roślinność, która jest na zewnątrz, i wtedy ptak uderza w szybę, dodatkowo jest jeszcze efekt takiego pseudo wroga, że czasami ptaki podlatuje do takiej szyby i próbują walczyć ze swoim odbiciem. Natomiast w przypadku wiaty, tam nie powstaje efekt lustra, tam jest to przeźroczyste i ptaki chcąc przelecieć z jednego punktu do drugiego, często za taką wiatą jest jakiś obszar zielony i one chcą tam dolecieć. Według statystyk, około miliona ptaków ginie właśnie przy tych wiatach przystankowych, ale niestety ta liczba jest bardzo zaniżona.

Ekran dźwiękochłonny zabezpieczony liniami/ fot.T.Sczansny
Tomasz Sczansny: Takie wypadki mają ptaki miejskie, jak np. kosy, bo one też jak przelatują to lecą bardzo nisko. Ale tak jak mówiłem, te statystyki są niepełne, ponieważ te ofiary bardzo często znikają. Zakładano foto pułapki i okazywało się, że taki padnięty ptak w ciągu nawet pół godziny może zniknąć, chętne na te ptaki są koty, mewy, wiewiórki, o których żeśmy rozmawiali, kuny, myszołowy. Nawet jeże zjadały ptaki czy grabarze to są takie owady, o których kiedyś rozmawialiśmy.
Radio 90: Teraz mamy zimę, więc zwróćmy uwagę jak ustawiony jest u nas karmnik.
Tomasz Sczansny: Tak, bo wielu ludzi lubi obserwować te ptaki przez okno i kiedy nadlatuje krogulec, to ptaki w popłochu odlatują i w tej sytuacji często uderzają w szybę. I ważne jest, żeby ten karmnik był jak najbliżej tej szyby. To się może wydawać dziwne, ale ptak nie zdąży się rozpędzić jeszcze na tyle, żeby uderzyć śmiertelnie w tą szybę, bo jeżeli on będzie nawet przy samej szybie, no to on lekko tylko stuknie, a im dalej, tym ten ptak będzie w stanie się rozpędzić do określonej prędkości i niestety skończy śmiercią na tej szybie.

Karmnik na balkonie/ fot. Radio 90
Czytaj także:
- Opowieści o regionie: wiewiórki. Posłuchajcie o tych zwinnych zwierzątkach [PODCAST]
- Opowieści o regionie: obserwacja ptaków wyjdzie nam na zdrowie [PODCAST]
- Opowieści o regionie: jak hałas i błyski sylwestrowej nocy wpływają na zwierzęta [PODCAST]
- Opowieści o regionie: posłuchajcie jak śmieją się kaczki. Przed świętami także o świerku i jemiole [PODCAST]
- Opowieści o regionie: dlaczego zwierzęta zimą wychodzą na drogi? [PODCAST]
- Opowieści o regionie: niespodzianka w kominie! Puszczyki [PODCAST]
- Opowieści o regionie: zimorodki to prawdziwie rajskie ptaki [PODCAST]