Polski Alarm Smogowy: od dekady walczymy o czyste powietrze. Czy są efekty tych działań?

Polski Alarm Smogowy publikuje najnowszy raport. Jak wypadły nasze miasta?

Wśród miejscowości o najwyższym średniorocznym stężeniu benzo(a)pirenu- to substancja toksyczna, rakotwórcza- jest Rybnik i Godów. W zestawieniu miejscowości z największą liczbą dni smogowych w 2023 roku jest Wodzisław Śląski, w rankingu miast o najwyższym stężeniu PM10, tu najbliżej mamy Pszczynę. W zestawieniach – co podkreślają aktywiści – widać efekty tej długoletniej walki o czyste powietrze, widać to co my wszyscy zauważamy żyjąc ty na co dzień. Żadna z miejscowości-rekordzistów nie przekroczyła dopuszczalnego średniorocznego poziomu pyłu PM10 i tylko trzy z nich odnotowały liczbę dni smogowych przekraczającą dopuszczalne 35 dni. Ale, żeby tak nie było różowo: nadal jesteśmy jednym z tych regionów Europy, którego mieszkańcy oddychają najgorszym powietrzem.

To już dziewiąty smogowy ranking Polskiego Alarmu Smogowego obejmujący miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Polsce. Zestawienie sporządzono na podstawie danych pomiarowych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za rok 2023. Najgorzej w rankingu po raz kolejny wypadła Nowa Ruda (dolnośląskie), zajmując pierwszą pozycję pod kątem liczby dni smogowych oraz średniorocznego stężenia pyłu PM10. Najwyższe stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wynoszące 600 % dopuszczalnej normy odnotowano w Suchej Beskidzkiej (małopolskie).

Jak w rankingu wypadają miasta z woj. śląskiego? Aleksandra Antes-Szewczyk z Pszczyńskiego Alarmu Smogowego podkreśla, że jakość powietrza poprawia się, co jest zasługą przyjętej w 2017 roku uchwały antysmogowej i mądrych decyzji mieszkańców regionu, którzy pozbywają się kopciuchów.

Mniej dni ze smogiem to zawsze dobra wiadomość, ale pamiętajmy, że nadal jesteśmy jednym z tych regionów Unii Europejskiej, którego mieszkańcy oddychają najgorszym powietrzem. Jeśli chcemy to zmienić musimy ucywilizować sposób ogrzewania domów. To oznacza, że kopciuchy muszą przestać być użytkowane, co w myśl antysmogowych regulacji powinno nastąpić najpóźniej z końcem przyszłego roku

Na czołowych pozycjach listy smogowych rekordzistów znalazły się: Nowa Ruda, Sucha Beskidzka i Nowy Targ. Najwięcej przekroczeń normy rakotwórczego benzo(a)pirenu (BAP) odnotowano w województwach: łódzkim, śląskim i małopolskim. Najniższe stężenia BAP odnotowano w lubuskiem, lubelskiem, mazowieckiem, zachodniopomorskiem i podlaskiem.

W rankingu widać już pozytywne efekty walki ze smogiem w Polsce. Żadna z miejscowości nie przekroczyła dopuszczalnego średniorocznego poziomu pyłu PM10 i tylko trzy z nich (Nowa Ruda, Sucha Beskidzka oraz Nowy Targ) odnotowały liczbę dni smogowych przekraczającą dopuszczalne 35 dni. Niestety stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu wciąż pozostają na wysokim poziomie – w 64 miejscowościach odnotowano przekroczenia dopuszczalnej wartości. W jedenastu miastach ta substancja przekroczyła normy ponad czterokrotnie.

Ciekawie wypada porównanie pierwszego rankingu smogowych rekordzistów za rok 2014 i najnowszego obejmującego dane z roku 2023.

 Nie ma przesady w twierdzeniu, że poprawa jakości powietrza w Polsce nie ma precedensu w naszej historii. Zmiana jest spektakularna, mówimy tu o nawet kilkukrotnych spadkach. Nowa Ruda, która wciąż przoduje w rankingu, zmniejszyła stężenia rakotwórczego BAP aż czterokrotnie, a Nowy Targ i Rybnik – trzykrotnie. Nawet w Suchej Beskidzkiej, mimo pierwszej pozycji w rankingu, stężenie tej rakotwórczej substancji zmalało z 1700% do 600% normy. Ciekawym przypadkiem poprawy jakości powietrza jest śląska gmina Godów – niegdyś w pierwszej smogowej dziesiątce Unii Europejskiej – w kategorii średniorocznego stężenia PM10 spadła z czwartego miejsca w Polsce na odległą 60 pozycję. Z czołówki smogowych rekordzistów wypadły także Kraków, Katowice i Zabrze (spadek z 8 na 81 pozycję)

– mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.

Po ponad dziesięciu latach naszej pracy możemy powiedzieć, że zaczynamy obserwować jej efekty

– stwierdza Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego – poprawa jakości powietrza to efekt wdrażania przepisów, o które zabiegał Polski Alarm Smogowy, a także zasługa tych obywateli, którzy zlikwidowali swoje „kopciuchy”. Wymiana tych starych, nieefektywnych kotłów zaczyna wywierać pozytywny wpływ na jakość powietrza i tym samym na nasze życie i zdrowie. Tę zmianę czują już mieszkańcy Krakowa czy Rybnika. Nie zmienia to jednak faktu, że w kilkudziesięciu polskich miastach stężenia rakotwórczych węglowodorów aromatycznych przekraczają dopuszczalną normę.

Ranking powstał w oparciu o roczne oceny jakości powietrza GIOŚ za rok 2023. W zestawieniu ujęto więc wyłącznie miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ.

Źródło: Polski Alarm Smogowy

Czytaj także:

• Niezwykły mural w Jastrzębiu-Zdroju. Ekologiczny, antysmogowy…
• Czerwionka-Leszczyny przegrywa walkę ze smogiem? Tak twierdzi Polski Alarm Smogowy