Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry: szlakiem obiektów sakralnych

Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry: Turystyka sakralna

Turystyka sakralna w Krainie Górnej Odry jest fascynującą podróżą po wiekowych świątyniach, kapliczkach, klasztorach i miejscach kultu, które od wieków łączą tradycję z wiarą i sztuką. Ale skupmy się na rybnickiej bazylice, sanktuarium w Pszowie i a także sanktuarium w Rudach

Bazylika św. Antoniego

Bazylika św. Antoniego Padewskiego w Rybniku, zwana czasem nawet „rybnicką katedrą”, znana jest głównie dzięki temu, że stanowi największą świątynię Górnego Śląska. Budowla posiada niemal stumetrowej wysokości wieże, widoczne z daleka, gdy z którejkolwiek strony zbliżamy się do miasta.

Bazylika św. Antoniego fot. mat. prasowe

Św. Antoni
Św. Antoni z Padwy to od kilku wieków patron Ziemi Rybnickiej. Figurka świętego, wykonana w XVII w. (i znajdująca się obecnie w bazylice), została w 1828 r. umieszczona w zbudowanej specjalnie dla świętego kapliczce.

Powstanie kościoła
To właśnie z kapliczką wiążą się początki kościoła. W drugiej połowie XIX w. podjęto przebudowę kapliczki na większą, zaś w 1903 r. na prośbę rybnickiej parafii kardynał Georg Kopp z Wrocławia wydał zezwolenie na budowę nowego kościoła. Był on pomyślany jako miejsce uroczystości gromadzących dużą ilość wiernych, których nie mieścił już dotychczasowy, parafialny kościół Matki Bożej Bolesnej. Projekt nowej świątyni sporządził Ludwik Schneider, nad pracami czuwał proboszcz Franciszek Brudniok. Wstępne prace rozpoczęto już jesienią 1903, a w następnym wmurowano i poświęcono kamień węgielny. Kościół był gotowy już w 1905, niebawem pojawiły się w nim dzwony i organy.

RUDY
Bazylika Matki Bożej Pokornej w Rudach

Cystersi przybyli do Rud w połowie XIII wieku. Pod koniec tego stulecia wznieśli świątynię, którą możemy oglądać do dziś. Umieścili w niej obraz Najświętszej Marii Panny, który – według tradycji – otrzymali z rąk księcia Kazimierza już w roku 1228, kiedy to jeszcze przebywali w swoim macierzystym klasztorze w Jędrzejowie. Z biegiem lat obraz Matki Bożej stał się celem pielgrzymek wiernych z całego Śląska. Szczyt maryjnej pobożności przypadł na stulecia XVII i XVIII. Wówczas też zbudowano w kościele wspaniałą kaplicę, w której umieszczono wizerunek.

Bazylika Matki Bożej Pokornej w Rudach.  fot. mat. prasowe

Po kasacie klasztoru na początku XIX wieku, nowy właściciel majątku zakazał pielgrzymek. Jednak wciąż przybywali się tu pomodlić zakonnicy, uczniowie i absolwenci klasztornego Gimnazjum, a także osoby prywatne. Kult odżył po drugiej wojnie światowej. W 1974 roku kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny został ogłoszony sanktuarium Roku Świętego. Kaplica i sam obraz rozbłysły w 1992 roku, kiedy zakończono ich renowację. Wreszcie, w latach 90., erygowano Diecezjalne Sanktuarium Matki Bożej Rudzkiej.

Ostatnie badania dowiodły, że cudowny obraz namalowano prawdopodobnie w XV wieku. Nawiązuje on do tradycyjnego, przechowywanego kiedyś w klasztorze w Konstantynopolu wizerunku Matki Bożej, który przypisywano samemu św. Łukaszowi. Obraz znajduje się w kaplicy mariackiej, dobudowanej do kościoła w XVIII wieku. Jej wystrój malarski i rzeźbiarski jest pięknym przykładem zarówno baroku, jak i rokoka. 17 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II poświęcił na gliwickim lotnisku złote korony, które później umieszczono na obrazie Rudzkiej Madonny. Było to jedno z tych wydarzeń, które wieńczyło wielowiekową tradycję czci oddawanej Matce Bożej w tej uroczej części Śląska.

fot. mat. prasowe

Charakterystyka kościoła
Sam kościół sprawia wrażenie barokowego. Szczególnie fasada. Świątynia zachowała jednak elementy wcześniejsze, gotyckie. Pierwotny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny był zbudowany na planie krzyża łacińskiego, orientowany (czyli z prezbiterium skierowanym na wschód) i bezwieżowy.

W środku łatwo dostrzec elementy gotyckie, jak np. ostrołukowe okna i sklepienie krzyżowo-żebrowe. Świat religijności barokowej przywołują piękne obrazy dwóch śląskich mistrzów: Michaela Willmanna i Ignatza Raaba. Poza kaplicą mariacką w kościele podziwiać można dwie inne, barokowe kaplice: św. Jana Nepomucena i Świętego Krzyża. W tej ostatniej znajduje się ciekawa płyta, poświęcona pamięci wybitnego opata Andreasa Emanuela Pospela (zm. w r. 1679) oraz Władysława księcia Opolskiego, darczyńcy klasztoru. W jednym z bocznych ołtarzy kościoła znajdują się relikwie (m.in. fragment kości) św. Walentego.

PSZÓW – Bazylika Narodzenia NMP

W leżącym w powiecie wodzisławskim Pszowie znajduje się jeden z kilku najbardziej znanych ośrodków pielgrzymkowych Śląska, stanowiący oficjalnie od r. 2002 Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej. Obraz przedstawiający Madonnę, który przynieśli do Pszowa pielgrzymi w pierwszej połowie XVIII w., szybko zasłynął jako cudowny i przyciągał wiernych zarówno z obszaru Śląska jak i Moraw. Tytuł Bazyliki Mniejszej nadany został tutejszemu kościołowi, zbudowanemu w 1747 roku, w roku 1997.

fot. mat. prasowe

Historia obrazu i kościoła
Obraz Matki Bożej Uśmiechniętej lub Matki Bożej Pszowskiej to olejna kopia obrazu częstochowskiego. W Pszowie pojawiła się dzięki pielgrzymce do Częstochowy w 1722 r., podczas której mieszkańcy wsi wraz z księdzem wikarym Janem Franciszkiem Niemczykiem zakupili wykonaną na płótnie kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Uszkodzone płótno zostało poddane renowacji, której dokonał malarz Fryderyk Siedlecki z Wrocławia. Artysta zmienił nieco twarz Madonny, która różni się odtąd od częstochowskiego pierwowzoru.

W 1723 r. obraz został poświęcony w Wodzisławiu i uroczyście przeniesiony w procesji do Pszowa. Otoczony kultem wizerunek zasłynął dzięki wielu cudownym uzdrowieniom. Np. od Wielkanocy 28 marca aż do 14 maja 1728 roku sanktuarium nawiedziły 4000 pielgrzymów – zarówno ze Śląska, jak i Moraw. Niebawem, po procesach przeprowadzonych przez komisję biskupią, zezwolono na umieszczenie obrazu w ołtarzu bocznym. W 1723 r. uroczyście ogłoszono, iż obraz jest łaskami słynący, a Rudolf de Strachwitz, opat cysterski, zwieńczył go złotymi koronami, wykonanymi przez Bernarda Linkego z Raciborza. Pomysł budowy kościoła stanowiącego obecną bazylikę zrodził się jeszcze w I połowie XVIII w. Wówczas to istniejący tutaj kościół pw. Wszystkich Świętych z powodu niewielkich rozmiarów nie był w stanie pomieścić licznych pielgrzymów zmierzających do obrazu.

fot. mat. prasowe

Nowy kościół zaprojektował Fryderyk Gans z Karniowa. Budowla, w stanie niezupełnie jeszcze ukończonym, została oddana do użytku w 1747, a w tym samym roku konsekrując świątynię nadano jej wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Ołtarz nowego kościoła, w którym znalazł się obraz Matki Bożej Pszowskiej, poświęcony został trzy lata później przez biskupa Filipa Gotharda Schaffgotscha. Sława pszowskiego sanktuarium sprawiła, że w 1795 r. papież Pius VI obdarzył tutejszy kościół łaską odpustu zupełnego dla modlących się w tym świętym miejscu.

Wnętrze kościoła
Cenne wota ofiarowywane przez pielgrzymów zostały częściowo zagrabione przez Prusaków w 1809 r. Dzięki ofiarności mieszkańców oraz pielgrzymów pszowska świątynia uzyskała w połowie XIX w. wieże. Całkowicie ukończona budowla konsekrowana została w 1862 przez biskupa Adriana Włodarskiego. W 1877 malowidła w kościele wykonał malarz Gajda z Żor, przedstawiając na sklepieniu piętnaście Tajemnic Różańcowych.

Nowe polichromie wykonywano w latach: 1900 oraz 1923. Niestety z powodu prac zabezpieczających kościół przed szkodami górniczymi w latach 60. XX w. zostały one usunięte. Zrekonstruował je i uzupełnił o nowe malowidła prof. Stanisław Kluska, a prace ukończono w 2006 r. Organy zostały zbudowane w 1928. Instrument posiada romantyczną charakterystykę brzmieniową ale również głosy barokowe, co sprzyja jego wszechstronności. W latach 90. instrument przeszedł gruntowny remont. W 1979 miała miejsce druga koronacja obrazu Matki Bożej Pszowskiej, dokonana przez papieża-Polaka, Jana Pawła II.

Turystyka sakralna w Krainie Górnej Odry to nie tylko zwiedzanie zabytków, ale przede wszystkim podróż duchowa, która pozwala na odkrywanie głębszych wartości. Od majestatycznych sanktuariów po małe, urokliwe kapliczki, od wielkich szlaków pielgrzymkowych po ciche, ukryte w lasach miejsca kontemplacji – każdy, kto poszukuje wewnętrznego spokoju, znajdzie tu coś dla siebie.

Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry – turystyka sakralna. fot. mat. prasowe

Dla wielu osób odwiedziny w tym regionie stają się okazją do wyciszenia i refleksji, a także do zetknięcia się z wyjątkowym dziedzictwem kulturowym i religijnym, które przez wieki kształtowało to miejsce. Turystyka sakralna w Krainie Górnej Odry to wyjątkowe doświadczenie, które łączy w sobie wiarę, kulturę i naturę, tworząc przestrzeń do duchowej odnowy i refleksji.

Czytaj także:

• Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry: Hoyma i Juliusz idealne na niepogodę!
• Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry – odwiedź ptasie królestwo, czyli Rezerwat Przyrody Łężczok
• Pomysł na weekend w Krainie Górnej Odry: spływ niesamowitą rzeką Rudą