Rybnik bez smogu. Stawiany za wzór walki o czyste powietrze. A pamiętacie jak było kiedyś?

Rybnik bez smogu – to spektakularny sukces całego miasta, mieszkańców

Odbywa się ona na terenie w Rybniku w Zabytkowej Kopalni Ignacy. Miejsce wydarzenia nie jest przypadkowe. Rybnik jeszcze kilka lat temu był jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie, dziś jest liderem w walce o czyste powietrze.

W czasach gdy Rybnik tonął w smogu pełnomocnikiem Prezesa Rady Ministrów do spraw programu Czyste Powietrze był Piotr Woźny. Dziś w rozmowie z Arkadiuszem Żabką wspominał tamten czas i to jak się dziś miasto zmieniło:

Piotr Woźny: To jest bardzo budująca lekcja. Wspominam zawsze jak w 2019 roku miałem okazję widzieć się z dziećmi, które malowały rysunki, które wysłała do kancelarii Premiera. Rysunki straszne, przerażające, domów, z których wylatywał jakiś siwo czarny, przerażający dym. I ta historię, która wydarzyła się w Rybniku, ona jest niezwykle budująca, ona pokazuje, że  środki centralne z programu „Czyste powietrze”, że zaangażowany samorządowiec, sprawnie działający aparat miasta i ludzie, którzy dali się przekonać do tego wszystkiego – to jest wszystko recepta na sukces. I kiedy się patrzy na te statystyki, jak spadła liczba dni złej jakości powietrza w Rybniku, to jest gigantyczna poprawa, która zadziała w ciągu zaledwie kilku lat.

W 2010 roku w Rybniku odnotowano 134 dni smogowych, w 2018 roku 108, a w 2023 tylko 16 dni z przekroczeniami dopuszczalnego dobowego poziomu pyłu zawieszonego PM10. Mówi naczelnik Wydziału Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urząd Miasta Rybnika Adrian Strzelczyk:

Adrian Strzelczyk: Statystyki mamy od roku 2010, mocno ruszyliśmy w momencie prowadzenia uchwały antysmogowej, czyli od 2017 r. Nasi mieszkańcy przystąpili do szturmu na wymianę źródeł ciepła i dzisiaj mamy tego efekty. Trzeba wymienić resztę źródeł ciepła, czyli tych, które mogą jeszcze nadal funkcjonować do 2027 r. – trzecia i czwarta klasa. Generalnie rzecz biorąc, żeby to powietrze było całkowicie czyste, to musielibyśmy całkowicie zlikwidować źródła węglowe w mieście.

Adrian Strzelczyk, naczelnik wydziału Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urzędzie Miasta w Rybniku

Powody do zadowolenia ma nie tylko Rybnik ale również Jejkowice. Gmina ta była liderem wymiany kopciuchów – mówi z dumą wójt Marek Bąk:

Marek Bąk: Nasi mieszkańcy zajęli pierwsze miejsce w Polsce, jeżeli chodzi o wykorzystanie środków z programu „Czyste Powietrze”, ale też bardzo aktywnie gmina uczestniczy w tym, ponieważ od 2016 roku prowadzimy nasz własny program wymiany pieców, gdzie warto przypomnieć, że była to najwyższa dotacja chyba w Polsce, bo 10 tysięcy na piec i to przyniosło wymierny efekt. Pieców do wymiany w całych Jejkowicach pozostało raptem 7 procent. Myślę, że są to dane już nie aktualne, bo wiadomo bazujemy na Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Marek Bąk, wójt Jejkowic

Dwudniowej konferencji towarzysz hasło: „Polska na drodze do czystego powietrza – sukcesy i wyzwania”. I właśnie o tym wezwaniach mówił Krzysztof Bolesta wiceminister Klimatu i Środowiska:

Krzysztof Bolesta: Być może jest to koniec początku walki ze smogiem. Naprawdę jeszcze jest dużo do zrobienia. Tą liczbą, która nam mówi, gdzie jeszcze musimy pójść, to jest grubo ponad 40 tysięcy ludzi, którzy przedwcześnie umierają z powodów chorób wywołanych smogiem. 40 tysięcy to jest mniej więcej tak, jakby jedna trzecia mieszkańców Rybnika nagle kilka lat życia straciła w jednym roku. To jest naprawdę ogromna liczba i ponad 2,5 miliona kopciuchów jako jedyne źródło ogrzewania. To jest ta druga część, która naprawdę jest jeszcze  do zrobienia.

Temat walki o czyste powietrze powróci jutro (29.10.) w porannej rozmowie w Radio 90. Naszym gościem będzie prezydent Rybnika Piotr Kuczera. Początek tuż po godzinie 8.

Czytaj także:

• Polski Alarm Smogowy: od dekady walczymy o czyste powietrze. Czy są efekty tych działań?
• Niezwykły mural w Jastrzębiu-Zdroju. Ekologiczny, antysmogowy...