To będzie Niedziela Kobiet w Cieszynie

W ten sposób uhonorowane zostaną: Emilia Kołder, Ewa Milerska, Helena Molak, Agnieszka Pilchowa, Anna Rucka, Zofia Leitner i Józefina Białkowa, Władysława Sikora, Matka Helena Tichy, Anna Szabot „Rachela”.

Program:

• 15.30

Uroczyste otwarcie II części „Uliczki Cieszyńskich Kobiet” (Wzgórze Zamkowe):
występ solistów z Zespołu Regionalnego „Istebna”, tytułem wstępu –  Roma Rojowska i Władysława Magiera z Klubu Kobiet Kreatywnych, symboliczne przecięcie wstęgi  oraz wystąpienia gości

• 16.00

Spotkanie z Władysławą Magierą, autorką trzyczęściowej biografii kobiet Śląska Cieszyńskiego: (sala konferencyjna Zamku)
opowieść o kobietach uhonorowanych w II części Uliczki, występ Colegium Iuvenum – chóru z Gimnazjum z Polskim Językiem Nauczania w Czeskim – Cieszynie, wystąpienia gości

• 17.30

Finisaż wystawy „Babski dizajn. Domowe wynalazki w rękach kobiet”. O kobietach projektantkach i mniej lub bardziej kobiecych projektach opowie Irma Kozina, historyk sztuki i badaczka dizajnu.  Będzie można również skosztować zupy chlebowej, polewki z wina i strudla, przygotowanych według przepisów Maryi Ochorowicz-Monatowej, autorki „Uniwersalnej książki kucharskiej” (będzie do kupienia na finisażu).

„Uliczka Cieszyńskich Kobiet” powstała, by zaznaczyć rolę i miejsce kobiet, które tworzyły niecodzienność i codzienność Cieszyna. To unikalny projekt (nigdzie w Polsce nie ma uliczki kobiet!), który udało się zrealizować dzięki zaangażowaniu Klubu Kobiet Kreatywnych. Lampy/pomniki dedykowane wybitnym kobietom zaprojektowały Sabina Knapczyk i Ola Satława. O projekcie powiedziały m.in. „Obiekty przybrały najprostsze formy sześcianów by cała uwaga widza skupiła się na obcowaniu z niezwykłymi kobietami, ich życiorysami (…) W mroku świecą… może wskazują drogę dosłownie i w przenośni?”. Uliczka Cieszyńskich Kobiet została otwarta w 2010 roku.

Do grona uhonorowanych na niej pań dołączą:

• Emilia Kołder – 1900-1974. Autorka Kuchni śląskiej, wyjątkowa kucharka, znana i ceniona na całym Zaolziu, ofiarna działaczka społeczna. Starania o wydanie książki, zawierającej ponad 1000 przepisów regionalnych i nie tylko, trwały ponad 7 lat. Odbijała się o „szklany sufit”, ale dążenie, by Polacy coś po sobie pozostawili, siła charakteru oraz jej odwaga doprowadziły do tego, że bestseler ujrzał światło dzienne.

• Ewa Milerska – 1915-1985. Aktywna działaczka Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego i Klubu Kobiet w Bystrzycy, organizatorka polskiego życia kulturalnego na Zaolziu. Pisała gwarą piękne wiersze, bo ona jednak znika i trzeba ją chronić. Zebrała i wydała wzory haftów, które spotykamy na cieszyńskim stroju ludowym (na żywotkach) i zbiór poezji „Kwiaty z naszej łąki”.

• Helena Molak – 1921-2012. Kurierka W. Witosa, premiera RP, w czasie jego emigracji politycznej w Czechosłowacji. W latach II wojny światowej brała udział w Ruchu Oporu na Śląsku Cieszyńskim: w Batalionach Chłopskich i w Ludowym Związku Kobiet,a po roku 1989 działała na rzecz jedności Ruchu Ludowego. Odznaczona Krzyżem Walecznych i Orderem Polonia Restituta, a jako wielki przyjaciel dzieci otrzymała Odznakę Przyjaciela Dziecka.

• Agnieszka Pilchowa – 1888-1945. „Jasnowidząca” z Wisły, rozstrzelana w obozie w Ravensbruk, gdzie uwięziono ją za pomoc partyzantom. Kobieta o wielkim sercu, leczyła niekonwencjonalnymi metodami, nawet wzywana do szpitala, zawsze pomagała ludziom. Pisała artykuły i powieści o swoich wizjach przyszłości, otrzymywała nagrody od prezydentów Polski i Czechosłowacji, współpracowała z J. Piłsudskim.

• Anna Rucka – 1903-1944. Ofiarna działaczka organizacji kobiecych na Zaolziu w okresie międzywojennym. Prekursorka poradnictwa dla kobiet i kształcenia na kursach. W czasie wojny ukrywała w domu uciekinierów i pomagała im w dalszej drodze. Zamordowana w Oświęcimiu, pisała wyjątkowe grypsy z hitlerowskich więzień.

• Zofia Leitner – 1868-1955 i Józefina Białkowa 1901-1987. Zofia, wykształcona we Wiedniu, jako jedna z pierwszych w Cieszynie, założyła w 1888 r. salon modniarski, do czasów współczesnych prowadzony tylko przez kobiety. Uzyskała tytuł cesarsko-królewskiego dworu we Wiedniu. Zasłużona dla rzemiosła artystycznego, wyuczyła wiele czeladniczek i mistrzyń modniarskich. Córka Józefina kontynuowała jej dzieło i prowadziła sklep przeszło pół wieku. Była znana z elegancji i umiejętności upiększania kobiet, Jej nakrycia głowy, zgodne z najnowszą modą, były cenione szczególnie wśród artystów. Człowiek wielkiego serca, pomagała potrzebującym. Odznaczona złotą oznaką Izby Rzemieślniczej za usługi dla ludności.

• Władysława Sikora – 1917 -2010. Harcerka, nauczycielka cieszyńskich szkół. Za prowadzenie tajnego nauczania więziona od 1940 do 1945 r. w Ravensbruck, nr 3643. Ciężka praca w kuchni pozwoliła, z narażeniem życia, na pomoc wygłodniałym koleżankom. Od 1941 r. należała do zastępu „Cegieł” w jedynej obozowej drużynie harcerskiej „Mury”, pomagała, przekazywała informacje poza obóz. Do końca angażowała się w pracę w ZHP, harcerką była 78 lat.

• Matka Helena Tichy – 1822 – 1886. Urodzona w Pradze, pierwsza przełożona generalna śląskiej gałęzi Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza. W okresie Kulturkampfu przeniosła Dom Generalny z Nowicjatem z Trzebnicy do Cieszyna, gdzie siostry poświęciły się głównie działalności szkolno-wychowawczej. W Szkołach kształciły się dziewczęta wyznania katolickiego, ewangelickiego i mojżeszowego. Rozpoczęła również misję na Wschodzie i w Ameryce.

• Anna Szabot „Rachela” – 1906-1942. Działaczka harcerska, bohaterska siostra – diakonisa Ewangelickiego Diakonatu Żeńskiego Eben-Ezer w Dzięgielowie. Działała w grupie przyobozowej Batalionów Chłopskich, była łączniczką Komendy Głównej BCH. Pomagała więźniom Auschwitz, przenosiła listy, paczki, robiła zastrzyki pracującym poza obozem. Zginęła, ratując życie swojemu dowódcy, a ciało spalono w obozowym krematorium.