Zarządzanie kryzysowe w firmach – prawne aspekty. Wskazówki dotyczące zarządzania kryzysowego w firmach z uwzględnieniem aspektów prawnych
Przedsiębiorcy rozpoczynając działalność gospodarczą zapewne nie zdają sobie sprawy, że jedną z kluczowych spraw dla przetrwania ich firmy, a także ich osobistego bezpieczeństwa jest odpowiednie zarządzanie pojawiającymi się kryzysami. W każdej branży zdarzają się wypadki, błędy, niezapowiedziane kontrole, opóźnienia i nierzetelni kontrahenci. W ostatnim czasie globalnie zostaliśmy doświadczeni pandemią, a także wojnami, których skutki gospodarcze odczuwalne były daleko poza linią frontu.
Szacowany czas czytania: 04:15
W przypadku kryzysów w firmach należy reagować niezwłocznie. Często pierwszą myślą przedsiębiorców jest zatroszczenie się o kwestie związane z PR w celu zachowania relacji z klientami i uspokojeniem załogi. Trudno kwestionować takie działanie, ale nie mniej ważne jest podjęcie odpowiednich kroków prawnych, które pomogą rozwiązać sytuację kryzysową albo zniwelować jej niekorzystne skutki.
Najlepiej przygotowani do rozwiązywania kryzysów i najmniej narażeni na ich wystąpienie są przedsiębiorcy, którzy na co dzień dbają o prawne aspekty prowadzonej działalności. Odpowiednio przygotowywana i przechowywana dokumentacja pozwala uniknąć stresu w czasie kontroli, a następnie sankcji za ewentualne uchybienia. Umowy analizowane przed ich podpisaniem przez prawnika również mogą ułatwić działanie w sytuacji kryzysu. Podpisywanie dokumentów przesłanych przez drugą stronę bez ich profesjonalnej analizy nie jest rozwiązaniem roztropnym. Warto się zabezpieczyć wprowadzając do umów mechanizmy pozwalające np. na wcześniejsze zakończenie współpracy lub zapewniające trwałość współpracy, ograniczające dolegliwość kar umownych albo przewidujące rozwiązania na wypadek wystąpienia nieoczekiwanych sytuacji. W czasie pandemii oraz w trakcie gwałtownego wzrostu inflacji w zdecydowanie lepszej sytuacji byli przedsiębiorcy, którzy wcześniej zadbali o wprowadzenie do umów mechanizmów waloryzacyjnych i przemyślanych klauzul siły wyższej. Korzystanie z pomocy adwokata lub radcy prawnego na tym etapie działalności pozwala ograniczyć ryzyko kryzysu. Dla przedsiębiorców z województwa śląskiego dobrym wyborem będzie kancelaria prawna w Katowicach https://kkplegal.pl/.
W sytuacji kryzysowej bez wątpienia należy reagować szybko, ale rozsądnie, pamiętając o prawnych konsekwencjach swoich działań. Warto wspomnieć o obowiązującej w spółkach kapitałowych zasadzie biznesowej oceny sytuacji (business judgement rule). Zgodnie z kodeksem spółek handlowych członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny. Aby uchronić się przed odpowiedzialnością za skutki swoich działań, przed ich podjęciem należy uzyskać odpowiednie analizy i opinie profesjonalistów w danej dziedzinie, które będą stanowiły podstawę powziętych decyzji. Wszelkie decyzje i podstawy ich podjęcia powinny być odpowiednio udokumentowane.
Każdy komunikat, który w sytuacji kryzysowej wychodzi z firmy, powinien zostać skonsultowany z adwokatem lub radcą prawnym. Często wysyłane w dobrej wierze oświadczenie o charakterze czysto marketingowym, które ma uspokoić kontrahentów lub współpracowników, może utrudnić dochodzenie roszczeń albo obciążyć przedsiębiorcę odpowiedzialnością. Nie warto w momencie wystąpienia kryzysu dokładać sobie przeszkód w jego rozwiązaniu albo nowych problemów. Warto natomiast w czasie kryzysu, mimo emocji, spróbować przewidzieć zdarzenia kilka ruchów do przodu i zastanowić się jak określone oświadczenie może wpłynąć na możliwość dochodzenia swoich praw lub obrony przed zarzutami. Prognozowanie zdarzeń i budowanie możliwych scenariuszy powinno dotyczyć nie tylko działalności operacyjnej i marketingowej, ale także sfery prawnej skupiając się na ewentualnych kosztach postępowań, czasie ich trwania, możliwych rozstrzygnięciach i sposobach ich zaskarżania. Często taka analiza może pomóc w podjęciu decyzji o polubownym załatwieniu sporu.
Przedsiębiorca w sytuacji kryzysu powinien rozsądnie współpracować z właściwymi organami. W tym zakresie niezbędna może okazać się pomoc adwokata lub radcy prawnego, który pomoże w sposób prawidłowy wywiązać się z obowiązków i zabezpieczyć interes firmy. W wielu przypadkach przepisy prawa lub postanowienia umów nakazują podjęcie określonych czynności niezwłocznie, lub w określonych terminach np. w przypadku wycieku danych administrator powinien o wycieku poinformować organ nadzorczy bez zbędnej zwłoki, w miarę możliwości nie później niż w terminie 72 godzin po stwierdzeniu naruszenia. Warto mieć tego świadomość i reagować stosownie do obowiązujących przepisów.
Wszelkiego rodzaju kryzysy i nagłe zdarzenia mogą się bezpośrednio przekładać na relację z załogą. Trzeba mieć świadomość, że prawo pracy chroni pracowników i przeprowadzanie reorganizacji zatrudnienia, zwolnień grupowych i dyscyplinarnych, czy zarządzenie pracy zdalnej musi się odbywać w ramach procedur wynikających z obowiązujących przepisów. W przeciwnym wypadku, ubocznym skutkiem kryzysu w firmie mogą być kosztowne spory z pracownikami lub sankcje ze strony Państwowej Inspekcji Pracy.
Podsumowując, zarządzanie kryzysowe w firmie nie może pomijać aspektów prawnych. Najlepszym sposobem na przeciwdziałanie kryzysom jest prawidłowe zabezpieczanie swoich interesów w ramach bieżącej działalności, w której przedsiębiorca faktycznie uwzględnia ryzyko wystąpienia kryzysu i wprowadza w swojej działalności mechanizmy pozwalające rozwiązać sytuację kryzysową. W razie wystąpienia kryzysu wszelkie decyzje i czynności powinny być oparte o opinie profesjonalistów przewidujące skutki ich podjęcia. Korzystanie z pomocy adwokatów i radców prawnych w ramach zarządzania kryzysem wydaje się być koniecznością i standardem w dobrze zarządzanych przedsiębiorstwach.