Ciepło, cieplej, gorąco! Jak nasze ciało reaguje na upały?
Do Polski zawitała fala upałów. Wielu z nas szuka odrobiny chłodu w różnego rodzaju kąpieliskach. Specjaliści ze Szpitala Śląskiego w Cieszynie, przygotowali kompendium wiedzy i podpowiadają, jak sobie z tym poradzić oraz co się dzieję z naszym ciałem podczas tak wysokiej temperatury.
Co z tym upałem?
W chwili, w której twoje ciało zostaje poddane wysokim temperaturom, na przykład podczas upału, wyczuwa zagrażające życiu niebezpieczeństwo i podejmuje walkę, aby utrzymać niską temperaturę organizmu.
Kto jest narażony? Jakie są objawy?
Serce bije szybciej, zwiększając przepływ krwi do skóry, by w ten sposób uchronić najważniejsze organy wewnętrzne przed przegrzaniem. Lecz jeżeli temperatura twojego ciała nie przestaje wzrastać, organizm podejmuje bardziej drastyczne środki. Z gruczołów chłonnych zaczyna wydobywać się kropelkami, a potem strumykami pot, aby ciało mogło się schłodzić w wyniku parowania. Lecz jeśli z powodu wysokiej wilgotności pot nie ma gdzie odparować i po prostu spływa ze skóry, twoja wewnętrzna temperatura zacznie wzrastać w zawrotnym tempie.
Osoby powyżej 60. roku życia są najbardziej narażone na skwar i spiekotę. Ale jeżeli nie masz dobrej kondycji fizycznej lub jeśli cierpisz na choroby serca, cukrzycę lub problemy z oddychaniem, również zaliczasz się do grupy wysokiego ryzyka, ponieważ duże upały mogą osłabić zdolności ciała do regulowania swojej podstawowej temperatury.
Problem upałów dotyczy także dzieci poniżej drugiego roku życia, które nie zdążyły w pełni wykształcić systemów regulacji temperatury ciała. Wyczerpanie cieplne jest najlżejszą formą choroby związanej z upałami. Może ono wystąpić u osób, które przez wiele dni narażone były na wysokie temperatury i nie zdołały uzupełnić wody i soli, którą utraciły w wyniku pocenia się. Do typowych objawów ostrzegawczych należą skurcze, znużenie, zawroty głowy oraz mdłości.
Jeżeli nie podejmie się środków zaradczych, wyczerpanie cieplne może przekształcić się w udar cieplny, do którego dochodzi, kiedy ciało nie jest w stanie kontrolować swojej temperatury wewnętrznej: mechanizmy potliwości zawodzą, a ciało nie potrafi się schłodzić.
Jak temu zaradzić?
- Chroń skórę przed oparzeniem
W upalne dni warto, abyś zmienił swoje zachowanie. Nie chodzi o jakąś rewolucję, ale o wykazanie się większą dozą rozsądku. Między godziną 10.00 a 16.00 lepiej nie planuj wytężonego wysiłku fizycznego i unikaj dłuższego przebywania na słońcu. Gdy musisz wyjść z pomieszczenia – chroń się w cieniu, noś kapelusze lub czapkę z daszkami i okulary przeciwsłoneczne, koniecznie z filtrem pochłaniającym promieniowanie UVA i UVB.
- Poć się na zdrowie
Zbyt wysoka temperatura potrafi w dużym stopniu zakłócić pracę organizmu, który do pewnego stopnia potrafi się przed nią bronić sam. Uruchamia wtedy szereg tzw. reakcji termoregulacyjnych, zapobiegających przegrzaniu. Największe zasługi w obronie organizmu przed wysoką temperaturą ma pot, a konkretnie – gruczoły potowe. Rosnąca temperatura pobudza je do zwiększonej produkcji potu, który parując – schładza organizm.
- Pij więcej, niż masz ochotę
Wraz z potem, prócz ciepła, usuwasz z organizmu wodę i niezbędne do prawidłowego funkcjonowania sole mineralne. Dlatego podczas upałów, niezależnie czy masz pragnienie czy nie, pij minimum 2 litry płynów dziennie, np. wody mineralnej, soków, herbatek ziołowych lub owocowych. Co pić w czasie upałów? Nie polecamy napojów zawierających kofeinę ze względu na jej działanie moczopędne i pobudzające. Podczas upałów lepiej unikaj także alkoholu. Pamiętaj! Gdy pijesz za mało, grozi ci odwodnienie i udar cieplny!
- Uwaga na leki podczas upałów!
Uważać powinni chorzy stale zażywający leki, szczególnie moczopędne i stosowane przy schorzeniach psychicznych. W odwodnionym organizmie stężenie leku staje się większe, a wtedy łatwo o jego przedawkowanie. Na czas upałów zazwyczaj lekarze doradzają odstawienie leków rozkurczowych i mających wpływ na proces pocenia się.
- Jak przeżyć upał w mieście?
• unikaj wychodzenia na słońce i większego wysiłku fizycznego w godzinach od 10.00 do 16.00,
• jeśli chcesz się opalać, to ekspozycję na słońce zwiększaj stopniowo od kilku minut do max. 20-30 min. dziennie,
• przed wyjściem na słońce posmaruj się kremem z wysokim filtrem (anty-UVA i anty-UVB) – nakładać je co 2 godziny,
• przed wyjściem z domu zakładaj czapkę z daszkiem lub kapelusze oraz okulary przeciwsłoneczne z filtrem,
• pij min. 4 litry płynów – najlepiej z elektrolitami,
• ubieraj się w jasne, lekkie ubrania z naturalnych tkanin i przewiewne, szmaciane buty lub sandały,
• miejsca łatwo odparzające się często myj, a po dokładnym osuszeniu posypuj je talkiem,
• kilka razy w ciągu dnia schładzaj się niezbyt lekko ciepłym prysznicem,
• schładzaj pomieszczenia, w których przebywasz rozwieszając w nich mokre prześcieradła lub ręczniki, ustawiając miski z zimną wodą (także z lodem) lub zamrożone butelki z wodą i zamykając okna od zachodniej i południowej strony.
Stosujmy się do tych zaleceń. Zadbajmy o swoje zdrowie!
Czytaj też:
Szpital Śląski radzi: jak się odpowiednio przygotować do wakacji
