Opowieści o regionie: zameczek w Czernicy ma swoje tajemnice [PODCAST]
To miejsce ma swoją historię, ma swoje legendy i duchy.... Ma też klimat, z którego stowarzyszenie prowadzące ośrodek kultury w Czernicy, jest bardzo dumne. Opowieści o regionie i zameczek w Czernicy. Dziś i o tym jak baron von Roth zakochał się w miejscowej dziewczynie, ale też o projekcie, a w ramach którego młodzież pisze nowe bajki, bazując na tym co usłyszeli od dziadków.
Leży w powiecie rybnickim, w gminie Gaszowice. Miejscowość Czernica ma się czym chwalić jeśli chodzi o historię:
Warto tutaj zobaczyć budynek dawnej karczmy, która pełniła też przez jakiś czas rolę świątyni(!) oraz tunel kolejowy z połowy XIX wieku. Ale szczególnej uwagi wart jest neogotycki pałac, wybudowany przez rodzinę Rothów w latach 1880-1885, ładnie odrestaurowany i mieszczący instytucje użyteczności publicznej. Trzeba też pamiętać, że w Czernicy urodził się wybitny polski kompozytor, Henryk Mikołaj Górecki.
– czytamy w portalu slaskie.travel, Śląskiej Organizacji Turystycznej.
Opowieści o regionie: zameczek w Czernicy ma swoje tajemnice
Pałac w Czernicy to miejsce, w którym działa Ośrodek Kultury „Zameczek”, prowadzi go Stowarzyszenie Działań Lokalnych Spichlerz. Małgorzata Kmieciak rozmawiała z Adamem Mierą i Agnieszką Janczewską z tego stowarzyszenia.
Agnieszka Janczewska i Adam Miera, SDL Spichlerz w Czernicy
Opowieści o regionie: zameczek w Czernicy ma swoje tajemnice
Radio 90: Skąd się wziął ten budynek? Skąd się wzięło to miejsce?
Adam Miera: Znajdujemy się w pałacu pochodzącym z drugiej połowy XIX wieku i jeśli przyjrzymy się jego bryle, to możemy dostrzec bez trudu, że jest to pałac zbudowany w stylu neogotyckim, angielskim. To była dość popularna forma pałaców na Górnym Śląsku, ale też w Wielkopolsce. Myślę, że takie osoby, które lubią zwiedzać region, doskonale wiedzą, o jakiej bryle mówimy. Ten pałac powstał prawdopodobnie w okolicach 1865 roku, powstał jako jako siedziba rodu von Roth, barona von Roth.
Radio 90: Co o nim wiemy?
Adam Miera: Bardzo ciekawa postać, naprawdę można powiedzieć taka postać, która odbiła się wielkimi zgłoskami w historii, na kartach historii naszej miejscowości. Przybył tu do Czernicy prawdopodobnie w drugiej połowie lat 40. XIX wieku, po wielkiej epidemii tyfusu. Ziemie tu, na Górnym Śląsku, zwłaszcza w powiecie rybnickim, dość spadły na wartości. Ta epidemia naprawdę była wielkim wydarzeniem. Teraz po pandemii koronawirusa trochę łatwiej nam to oceniać. Piszą o tym kronikarze, jeśli dobrze pamiętam, według księdza Skawry zachorowania na tyfus w Pszowie, dotknęło prawie 30% mieszkańców. Przykład z tamtych czasów: zamek rybnicki, dzisiejszy sąd rejonowy, pełnił funkcję sierocińca dla dzieci, które straciły rodziców w tej epidemii. Wtedy, w tym trudnym czasie, pojawia się nasz baron i kupuje w Czernicy majątek.
W Zameczku działa kawiarenka, urządzona tak, by przypominać historię Czernicy
Adam Miera: Baron von Roth to biznesmen, ale który też nie stronił od mezaliansów. Baron przybył tu do Czernicy z okolic Trzebnicy na Dolnym Śląsku i przybył tu prawdopodobnie już wtedy razem ze swoją partnerką życiową, Rosiną Gross, z którą doczekał się łącznie ośmiorga dzieci, co na tamte czasy nie było spektakularnym wynikiem. Ale dzisiaj robi wrażenie.
fot.facebook.com/SDLSpichlerz
Adam Miera: Baron po jakimś czasie zakochał się w miejscowej wieśniaczce, dziewczynie z Czernicy, niejakiej Albinie z domu Adamiec, ona pracowała prawdopodobnie we folwarku, została zauważona przez barona, po czym szybko doszło do ślubu. Proszę sobie wyobrazić ósemka dzieci, partnerka, to nie powstrzymało barona, żeby zostawić swoją dotychczasową rodzinę, i związać się właśnie z młodą, o ponad 40 lat młodszą od niego, Albiną. On się z nią ożenił i doczekał się pięciu córek, które stały się prawowitymi dziedziczkami jego majątku, no i samej miejscowości.
Albina na portrecie, jaki dziś można oglądać w kawiarni Zameczku w Czernicy
Adam Miera: Baron umarł w Czernicy, jako ewangelik został pochowany na cmentarzu przy kościele ewangelickim w Rybniku. Niestety jego nagrobek się nie zachował, no ale wiemy, że właśnie tam spoczywa, zarówno baron, jak i jego żona, Albina, która podczas ślubu przyjęła wyznanie męża.
Adam Miera: Ten pałac pierwotnie pełnił funkcje mieszkalne, była to po prostu siedziba rodowa. I tu warto sobie zadać pytanie co z tymi pozostałymi dziećmi, które były z poprzedniego związku? Postanowił, że swojej dawnej partnerce, rodzinie wybuduje dom, w jednej z dzielnic, ten dom stoi do dzisiaj… Jednak prawdopodobnie rodzeństwo właśnie z tego pierwszego związku, jak i sama była partnerka, musieli uznać to za potwarz. Prawdopodobnie z tego powodu dwóch najstarszych synów barona postanowiło dokonać na nim zamachu. Podczas polowania próbowali szarpnąć się na życie ojca, ale nie wiadomo, czy spudłowali, czy ruszyło ich sumienie, w każdym razie baron przeżył, ale później za ten czyn pominął tę dwójkę w swoim testamencie.
Baron von Roth jest jedną z inspiracji, do jakiej wracają dzieci i młodzież w projekcie realizowanym przez SDL Spichlerz. Agnieszka Janczewska ze stowarzyszenia opowiedziała nam o działaniach, w ramach których dzieci i młodzież piszą bajki, opowieści, bazując na lokalnych legendach. To już 4 edycja tego projektu.
Agnieszka Janczewska: Zachęciliśmy dzieciaki do tego, by pozwoliły sobie na interpretację tego co usłyszeli od swoich babć i dziadków…. Chodzi o prace nad tymi legendami, tak by były ona strawne dla dzisiejszych ludzi. Przygotowujemy dzieci z całego regionu, by pisały, by tworzyły ilustracje do swoich opowieści, by potem je wydawać w postaci książek. Przekonujemy najmłodszych, że szuflada ze starymi zdjęciami w domu, może mieć jakąś wartość…
fot. facebook.com/zameczekczernica
Posłuchajcie co dziś dzieje się w zameczku w Czernicy? Jak działa tam ośrodek kultury?
Czytaj także:
