Powstał film dokumentalny o Richardzie Pipesie – „Najważniejsza jest wolność”

Richard Pipes urodził się 100 lat temu w Cieszynie w rodzinie żydowskiej.

Mieszkała tam z rodzicami kilka lat. Podczas drugiej wojny światowej wyemigrował do Ameryki. Tam zdobył wykształcenie. Był znanym i cenionym historykiem, sowietologiem, wykładowcą Uniwersytetu Harvarda w Cambirdge. W latach 1981-1982 był także doradcą prezydenta Stanów Zjednoczonych, Ronalda Reagana.

Powstanie filmy całkowicie sfinansowało starostwo powiatowe w Cieszynie. Jak mówi starosta Mieczysław Szczurek, miał przyjemność poznać osobiście Richarda Pipsa.

Mieczysław Szczurek: Wyjątkowy człowiek, który pochodzi z Cieszyna, ale co bardzo ważne, mimo tego kim został profesorem i doradcą prezydenta Reagana, to nigdy nie zapomniał skąd pochodzi i zawsze się do tego Cieszyna przyznawał. Poznałem go, kiedy odwiedzał ostatni raz Cieszyn. Byłem wtedy burmistrzem Cieszyna. Mimo wieku miał wtedy około 90 lat. To był bardzo światłym starszym panem o bardzo jasnym umyśle. Był bardzo ciepłym, serdecznym, konkretnym, potrafiącym w prosty sposób mówić o zawiłych tematach.

Twórcami filmu są Roman Anusiewicz – współscenarzysta, reżyser i operator kamery oraz Stanisław Bubin – twórca koncepcji i scenariusza. Pierwszy z nich był obecny na premierze i opowiadał o filmie o Richardzie Pipisie.

Roman Anusiewicz: To jest na podstawie jego książki autobiograficznej jedna z kilkunastu książek, którą napisał. I to jest w zasadzie cały jego życiorys, na przemian historia i tam w odpowiednich miejscach wywiady, oczywiście fragmenty tych wywiadów, które akurat pasują. To jest wielka postać. Dlatego postanowiłem, żeby wypowiedzieli się ludzie z tych najwyższych sfer. Część rozmówców to np. prof. Buzek, Lech Wałęsa, ambasador stanu Mark Brzeziński. Udało się też porozmawiać z żoną Richarda Pipesa – Ireną. No i miejscowi profesorowie, którzy mieli do czynienia w tych czasach jak Pipes tutaj przyjeżdżała, zwłaszcza jak gościł na uniwersytecie, gdzie go uchonorowano doktora honoris causa i obywatela miasta Cieszyna.

Roman Anusiewicz  – twórca filmu o Richardzie Pipesie

Tytuł honorowego Obywatele Cieszyna wręczał Richardowi Pipesowi ówczesny burmistrz miasta, obecnie europoseł Jan Olbrycht.

Jan Olbrycht: To był pomysł dosyć, wydawałoby się zupełnie nierealny, bo to w końcu doradca Reagana, wielka postać, jeden z najlepszych sowietologów na świecie. Napisaliśmy do niego. Profesor się zgodził, przyjechał. Okazuje się, że przyjechał człowiek po pierwsze świetnie mówiący po polsku, bez akcentów, żadnego, bez naleciałości. Tak, jakby wczoraj wyjechał. Bardzo sympatyczny, niezwykle kompetentny, normalny, zwyczajny, łatwy w kontakcie człowiek. Spędziliśmy z nim trochę czasu na różnego typu rozmowy i oczywiście honorowe obywatelstwo. Ja to bardzo mile wspominam. A dla mnie jest wielka przygoda życiowa, bo to spotkać się z takim człowiekiem jest ogromne przeżycie.

Jan Olbrycht

Jan Olbrycht wspomina również historię, którą opowiedział goszczący w Cieszynie Richard Pipes.

Jan Olbrycht: Mówił o tym, że jak był małym dzieckiem, to jak wychodził z domu, to mama szykowała „sznytkę” posmarowaną smalcem ze szpyrkami. Kiedyś się potknął i padł na ziemię. Dopiero wtedy poznał, co to jest żal. Potem mówi, że kiedyś jak wychodził z kamienicy, w której się urodził, to zobaczył przez okno, że ktoś ma konia na biegunach, którego on nie miał. Mówi, że w ten sposób poznał, co to jest zazdrość. A potem widział, że jak poszedł do sklepu kolonialnego i w tym sklepie poprosił o cukierki, sprzedawca zapytał go: No dobrze, a kto zapłaci? Odpowiedział, że tata zapłaci. I tak poznał, co to jest socjalizm. To bardzo było piękne, takie prościutkie, zwyczajne, normalne, taki jaki on był.

Dodajmy, że film o Richardzie Pipesie został wyprodukowany przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Niebawem pojawi się również na kanale YouTube Starostwa Powiatowego w Cieszynie.

Czytaj także:

• Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Wydarzenia także w Rybniku