Tego nie widzieliście! Posłuchajcie po co ptaki mają pióra [FOTO, WIDEO]
Tomasz Sczansny jest leśnikiem z Nędzy, ornitologiem. Przemierza lasy w regionie, fotografuje i zbiera opowieści o zwierzętach, ptakach, roślinach... W Radiu 90 usłyszycie te historie.
Po co ptaki mają pióra?
Tomasz Sczansny: Oj, pióra mają bardzo wiele funkcji. Ta podstawowa, o której każdy pewnie myśli, to ta, że dzięki piórom ptaki potrafią latać. Ale to nie jedyna ich funkcja. Dlatego, że tych rodzajów piór jest kilka: służą do latania, służą właśnie do termoregulacji, czyli do ogrzewania. I to są zwykle pióra puchowe. I oprócz tego, że one ogrzewają ciało, to służą także do amortyzacji: taka kaczka, która ląduje na wodzie uderza o wodę…. Każdy, kto chciał skoczyć na główka i mu się nie udało, skoczył na brzuch wie, że woda wtedy nie jest przyjemna. W przypadku jest tak samo. Te pióra puchowe, które mają na brzuchu, amortyzują te upadki. Ale są też takie małe ptaki jak gęgały. To są kaczki, które gnieżdżą się w dziuplach na wysokości nawet 10 metrów. One nie potrafią latać, ten pierwszy skok z dziupli mają prosto na ziemię i odbijają się jak takie puchowe kuleczki i wędrują dalej w stronę jeziora.
Tomasz Sczansny: Pióra są takim wyznacznikiem danego ptaka, taką wizytówką. Mówi się 'jak cię widzą, tak cię piszą’… z piórami jest tak samo, osobniki oceniają się ze względu na upierzenie, czy to jest samiec czy samica, czy ma je w dobrym zdrowiu czy nie, czy jest być może kandydatem na przyszłego partnera? I to wszystko widać. Z tym, że my ludzie nie wszystko widzimy, bo ptaki widzą w ultrafiolecie, takich kolorów, które widzi człowiek, ptak widzi jeszcze więcej. Potrafi rozpoznać czy to samiec, czy samica. A te zwykle czarne ptaki dla nas jak kruki, gawrony po prostu świecą się w oczach innych ptaków…. Pióra to ozdoba, tak jak dla człowieka, są ważnym elementem podczas godów, służą temu, żeby zaimponować partnerce lub partnerowi.
Stroszenie piór
Tomasz Sczansny: To straszenie piórek ma różne funkcje. Raz, żeby się pokazać, pokazać te pióra godowe, bo tak jak ludzie ubierają się inaczej na imprezy czy na randki, a po domu chodzą w dresie, to tak samo mają ptaki. Kiedy jest okres godowy, ptaki przybierają tzw. szatę godową. Wtedy są przepiękne. Zwykle to są samce, nie samice. Próbują zaimponować samicom. Natomiast później jest okres spoczynkowy, te ptaki są takie jakby zmęczone tym rodzicielstwem, tymi randka. I widać, że te pióra są już zużyte. A dodatkowo hormon tarczycy reguluje to, że ptaki wymieniają pióra i pierzą się. To doskonale można zobaczyć na Łężczoku, w lipcu, sierpniu, dlatego, że tam zlatuje się setki łabędzi, nawet 300- 400.
Tomasz Sczansny: Zrzucają pióra i powstaje taki „dywan” z tych piór. Ale to nie jest tak, że one potem wyglądają jak kurczak, którego wkładamy do piekarnika… zrzucają te pióra, dzięki którym potrafią latać. Ja nie raz byłem otoczony wręcz przez takie stada łabędzi, kiedy je fotografowałem, ale udało się też sfotografować, kaczkę, która właśnie wymieniała pióra. Jak rozłożyła skrzydła, to się okazało, że ich tam po prostu nie ma.
Kaczka, która właśnie wymieniała pióra/fot.T.Sczansny
To panowie wśród ptaków bardziej się stroją
Tomasz Sczansny: Panowie się bardziej stroją i zabiegają o względy samic, choć jest tak, że u niektórych gatunków nie występuje dymorfizm płciowy, czyli różnica między samicą a samcem, ale u tych, gdzie te różnice widać, to te samce wyglądają naprawdę wyjątkowo. Samice nie stroją się ponieważ one zwykle siedzą na gnieździe i muszą mieć właśnie takie ubarwienia- co się nazywa mimetyzm- ubarwienie, które przypomina trochę otoczenie. I gwarantuję, że gdyby podejść np. do takiej krzyżówki czy bażanta na pół metra, a on siedzi na gnieździe, to go nie zobaczymy, dlatego że się maskuje. A to jak bardzo te ptaki chcą zaimponować tym samicom można zobaczyć na przykładzie pawia, bo te pióra jego do niczego nie służą. One są tak naprawdę tylko ciężarem, ale produkują je po to, żeby właśnie zaimponować samicy.
Kolorowy ptak- dudek/ fot.T.Sczansny
7 sposobów na kąpiel
Tomasz Sczansny: Ptaki bardzo dbają o swoje pióra. Przez cały czas swoim dziobem poprawiają je, żeby te haczyki, z których są stworzone, żeby były zaczepione o siebie, ale dodatkowo dziobem też zdzierają starą warstwę tego wosku, który rozprowadzają. A dziób jest bardzo czuły i potrafi wyczuć najdrobniejszą niedoskonałość, dlatego, że ptaki mają gruczoł kuprowy i to jest taka wydzielina, jakby wosk i nim napuszczają swoje pióra, żeby były nieprzemakalne, żeby były wytrzymałe. Gruczoł kuprowy zawiera też witaminę D i podczas rozprowadzania tego wosku na piórach ptak też łyka taką witaminę…. Nawet w ośrodkach SPA nie widziałem tylu rodzajów kąpieli z ilu korzystają ptaki, bo ptaki potrafią się kąpać aż na siedem sposobów. Można to zobaczyć na filmiku, który nakręciłem, na którym widać jak ptak naprowadza wodę swoimi skrzydłami właśnie na plecy i tak się kąpie.
Ranking największych czyściochów
Tomasz Sczansny: Każdy ptak próbuje dbać o pióra, bo one świadczą o zdrowotności. Różne są te ptasie kąpiele, czasami to się nazywa mrówkowanie, że ptak wchodzi w mrowisko i on jest wręcz obstrzykiwanie tym jadem mrówkowym, który oczyszcza, oczyszcza pióra, więc ptaki starają się znaleźć różne sposoby na to, żeby zadbać jak najlepiej o swoje pióra, żeby one jak najdłużej wytrzymały.
Tego nie widzieliście! Pióra na Titanicu
Tomasz Sczansny: Korzystamy z piór na co dzień, każdy z nas zna kurtki puchowe. Zwykle te najcieplejszy puch posiada pewna kaczka z północy, czasami pojawia się takie kaczki także u nas. Mało kto wie o pewnej sytuacji, bo każdy zna tragiczną historię Titanica, tragiczną miłość na Titanicu, ale mało kto wie, że najcenniejszy towar, jaki był transportowany na Titanicu, to były pióra tzw. rajery albo egrety, czyli pióra czapli. Kiedyś o statusie człowieka właśnie stanowiły pióra w kapeluszu bądź na na sukienkach i były one zaraz po diamentach najcenniejszym towarem. Swego czasu Republika Południowej Afryki, jej dochody głównie pochodziły z diamentów, a później właśnie z piór.
Czytaj także:
